Ինչպես Հայտնության յոթերորդ գլուխը գտնվում էր յոթերորդ և վեցերորդ կնիքների միջև, այնպես տասներորդ գլուխը գտնվում է վեցերորդ և յոթերորդ փողերի միջև: Տասներորդ գլուխը կքննարկենք ավելի մանրամասն: Կարևորը իրադարձությունների ընթացքը ժամանակագրական առումով ճիշտ դասավորելն է: Շատ կարևոր է հասկանալ «բանալի բառերը», որովհետև դրանց միջոցով ենք հասկանում թե ինչ իրադարձության մասին է խոսքը: «Տեսա մի ուրիշ զորավոր հրեշտակ՝ երկնքից վայր գալիս, ամպ հագած ու գլխին ծիածան: Նրա երեսն արեգակի նման էր, ոտքերը՝ կրակի սյան պես» (Հայտն.10:1): Բնագրում միայն մեկ բառ կա «հրեշտակ» և «պատգամաբեր» բառերի համար, (A G G E L W): Երբ Տերը հայտնվում կամ ցույց է տրվում որպես Հրեշտակ, ապա դա միշտ կապված է պատգամի՝ հայտարարության, ազդարարման հետ: Սպասավորները, որոնց նա ուղարկում է առանձնահատուկ պատգամ բերելու Սուրբ Գրքում կոչվում են հրեշտակներ՝ պատգամաբերներ, ինչպես և Նա (Անգեա 1:13, Մաղաք.3:1, Ղուկ.7:27, Եբր.13:2, Հայտն.2 և 3 և այլ համարներ): Մաղաք.3:1 համարի երկրորդ մասում ազդարարվում է, որ զորաց Տերը «գալիս է Իր տաճարի մոտ որպես Ուխտի հրեշտակ»: Նրա ճանապարհը պատրաստողը նույնպես կոչվում է «Իր հրեշտակը»: Երբ Հրեշտակը շրջապատված է ծիածանով, դա նշանակում է, որ Իր գալուստը կապված է ուխտի հետ: Անկասկած, ծիածանը Աստծո և մարդու միջև եղած ուխտի նշանն է (Ծննդ.9:8-17): Տեր Աստծո տեսանելի կերպարանքը ծանոթ է դեռ Եդեմի պարտեզից: Նա այդ կերպարանքով իջավ Սինա լեռան վրա՝ Իսրայելի հետ ուխտ կնքելու համար: Այդ ժամանակվանից Նա կոչվում է Ուխտի Հրեշտակ կամ Իր ներկայության Հրեշտակ (Ես.63:9): Մովսեսի մասին պատմվում է. «Եվ երբ քառասուն տարին անցավ, Սինա լեռան անապատում Տիրոջ հրեշտակը երևաց նրան մորենու կրակի բոցի միջից: Երբ Մովսեսը տեսավ, այդ տեսիլքի վրա զարմացավ. և երբ մոտենում էր, որ նայեր, Տիրոջ ձայնը եղավ նրան. «Ես եմ քո հայրերի Աստվածը, Աբրահամի Աստվածը, Իսահակի Աստվածը և Հակոբի Աստվածը» (Գործք 7:30-32): «Այս նա է, որ անապատում ժողովրդի մեջ եղավ այն հրեշտակի հետ, որը Սինա լեռան վրա խոսեց նրա հետ, մեր հայրերի հետ, որը կենդանի պատգամներ ստացավ, որպեսզի մեզ տա» (Գործք 7:38): Հին Կտակարանի վերջին գրքում՝ Մաղաք.3:1 համարում ասվում է. «Ահա ես ուղարկում եմ իմ դեսպանը, որ ճանապարհ պատրաստի իմ առաջին, և հանկարծակի է գալու իր տաճարի մոտ այն Տերը, որին դուք որոնում եք, և ուխտի հրեշտակը, որին դուք հավանում եք. ահա նա գալիս է,--- ասում է զորաց Տերը» (Մաղաք.3:1): Սուրբգրային այս հատվածի առաջին մասը իրականացավ Հովհաննես Մկրտչի ծառայության միջոցով. դա հաստատվում է Նոր Կտակարանում (Մատթ.11:10, Մարկ.1:2, Ղուկ.7:27):Երկրորդ մասը, որը վերաբերում է Ուխտի Հրեշտակին, կատարվելու է Իսրայելի հետ, ինչպես երևում է մեր սերտողությունից: Ուշագրավ է այն, որ նորկտակարանյան Եկեղեցու հետ կապված ոչ մի հատվածում Տերը չի անվանվում Ուխտի Հրեշտակ, այլ միայն Իսրայելի ժողովրդի հետ կապված, որի հետ Նա ուխտ արեց Սինա լեռան վրա: Նորկտակարանյան Եկեղեցու հետ ուխը կնքելիս Տեր Աստված չհայտնվեց Հրեշտակի կերպարանքով, այլ Աստծո հայտնությամբ, որը Մարդ դարձավ Որդու մեջ: Երբ Նա Իր արյունով Նոր Ուխտ կնքեց Իր Ժողովրդի հետ (Մատթ.26:26-28 և այլ համարներ), Նրա դեմքը չէր փայլում արեգակի նման: Երբ կրում էր աշխարհի մեղքերը, Նա վշտերի տեր էր, ո՛չ կերպարանք ուներ, ո՛չ վայելչություն, որ Նրան ախորժեինք (Ես.53:2,3):Գողգոթայում Նրա գլուխը ծիածանով չէր պսակված, այլ փշե պսակով: Տասներորդ գլուխը հասկանալու համար մանրամասները շատ կարևոր են: Այդ պահին Տերը Մարդու Որդին չէ, Աստծո Որդին չէ կամ Դավթի Որդին, այլ Նա երկնքից իջնում է որպես զորավոր Հրեշտակ՝ ամպ հագած և գլխին ծիածան, որն Ուխտի ծիածանն է: Նրա դեմքը փայլում էր արեգակի պես (Մատթ.17:2, Հայտն.1:16 ): Անմիջապես տեսնում ենք, որ Տիրոջը չեն ուղեկցում հրեշտակները կամ փրկագնվածների խումբը: Այս անգամ Նա գալիս է բոլորովին միայնակ և աղաղակում է առյուծի մռնչյունի պես ձայնով: Ինչպես Հովսեփը իր եղբայրներին հայտնեց իր մասին երկրորդ անգամ (Ծննդ.45, Գործք 7:12), այնպես էլ Տերը այս անգամ կթողնի Իր Հարսին երկնքում տեղի ունեցող հարսանիքի ընթրիքին և բոլորովին միայնակ կիջնի՝ հայտնվելու Իր եղբայրներին՝ հրեաներին երկրորդ անգամ: Այս պահին խորհրդավոր գիրքը, որը փակված և կնքված էր մինչև վերջին ժամանակները (Դան.12:4, Հայտն. 5), արդեն բացված է Իր ձեռքում: Դա նշանակում է, որ Հայտն.10-րդ գլխում տեղի ունեցող իրադարձությունը կարող է տեղի ունենալ միայն կնիքների և խորհրդավոր գրքի բացումից հետո: «Նա իր ձեռքին բացած մի փոքր գիրք ուներ: Աջ ոտքը ծովի վրա դրեց, ձախը՝ ցամաքի վրա» (Հայտն.10:2): Աստված սկզբնական սեփականատերն է այն ամենի, ինչ Նա ստեղծել է: Նա նաև համարվում է բոլոր ազգերի ժառանգորդը (Սաղմ.82:8): Իր Թագավորությունը հաստատելուց առաջ գալիս է պահանջելու այն, ինչ պատկանում է Իրեն: Ոտքերը ծովի և ցամաքի վրա դնելու խորհրդանշական նշանակությունը կարող ենք հասկանալ Հեսուին ասված խոսքերի միջոցով. «Բոլոր տեղերը, որ կոխեն ձեր ոտքի թաթերը, ձեզ պիտի տամ, ինչպես որ Մովսեսին ասել եմ» (Հեսու 1:3): Աստծո սկզբնական կամքն էր, որ մարդը իշխի երկրի վրա: Օձի միջոցով սատանայի չար խաբեության պատճառով առաջին մարդիկ զրկվեցին այդ բարձր կոչումից, և իրենք էլ ողջ երկրի հետ ընկան սատանայի իշխանության տակ: Երբ Քրիստոսը երկրի վրա մարմնով հայտնվեց, սատանան Նրան առաջարկեց աշխարհի բոլոր թագավորությունները: Հիսուսը մերժեց, որովհետև նախ անհրաժեշտ էր, որ Ինքը մարդուն և ողջ արարչագործությանը փրկագներ նրա ձեռքից: Այդ պատճառով երկրի վրա թափվեց Արյունը փրկագնման և հաշտության համար: Մենք նորից կստանանք մեր սկզբնական կոչումը որպես Աստծո ժառանգորդներ և Քրիստոսի ժառանգակիցներ: Տերը, ում պատկանում են ծովն ու ցամաքը, Իր ոտքերը դնում է դրանց վրա՝ ցույց տալու համար, որ Ինքը վերցնում է Իր թագավորությունը: «Եվ բարձրաձայն աղաղակեց, ինչպես առյուծն է մռնչում: Ու երբ աղաղակեց, այն յոթ որոտմունքներն իրենց ձայնով խոսեցին» (Հայտն.10:3): Յոթ որոտները իրենց ձայնով հիմա չեն խոսում, ինչպես ոմանք պնդում են. դա կկատարվի այստեղ նկարագրված իրադարձությունների ժամանակ: Յոթ որոտների հայտնությունը, ոչ էլ դրանց իրականացումը կապ չունի Հարս-Եկեղեցու հետ: Այն, ինչ ասել են յոթ որոտները, չի բացահայտվի, այլ կիրականանա Աստծո կողմից: Նաև անհնար է, որ դրանք վերաբերեն Հիսուս Քրիստոսի գալուստներից մեկին կամ Նրա վերադարձին: Ոչ ոք չի իմանա Նրա գալու ճշգրիտ ժամանակը, օրն ու ժամը, բայց Հարս-Եկեղեցուն պատկանողները պատրաստ կլինեն և կգնան Փեսային դիմավորելու: Յոթ որոտների վերաբերյալ բանավեճերն ու քարոզները Աստծուց չեն: Տիրոջ վերաբերյալ ասված «Առյուծ» բառը ոչ մի անգամ չի օգտագործվել նորկտակարանյան Եկեղեցու հետ կապված: Միայն Հայտն.5:5 համարում նկարագրված խորհրդավոր գրքի բացման ժամանակ է Նա առաջ գալիս որպես Հուդայի ցեղից եղող Առյուծ, որը հաղթել Է: Մարգարեական Խոսքի տարբեր հատվածները, որոնցում կա Հայտն.10-րդ գլխում օգտագործված «մռնչալ» բանալի բառը, լույս են սփռում Իսրայելի հետ կապված իրադարձությունների վրա: «Տերը բարձրից որոտալու1 է, և իր սուրբ բնակությունից տալու է իր ձայնը. նա իր բնակարանի վրա որոտալու է մեծաձայն, հնձան կոխողների աղաղակին պես պիտի կանչի երկրի բոլոր բնակիչների վրա» (Երեմ.25:30): «Տիրոջ ետևից պիտի գնան. առյուծի պես է ոչելու նա. երբ նա գոչի, որդիները կգան արագապես արևմուտքից» (Ովսե 11:10): «Եվ Տերը պիտի ոչի Սիոնից և Երուսաղեմից ձայն պիտի տա, և երկինքն ու երկիրը պիտի դողան, բայց Տերը ապավեն կլինի իր ժողովրդի համար, և ամրոց՝ Իսրայելի որդիների համար» (Հովել 3:16): «Տերը Սիոնից պիտի կանչի, և Երուսաղեմից պիտի տա իր ձայնը, և սուգ պիտի անեն հովիվների արոտները, և Կարմեղոսի գլուխը պիտի չորանա» (Ամովս 1:2): Այն բանից հետո, երբ երկու մարգարեների ծառայությունը ավարտվում է, և Տերը աղաղակելով Իր ոտքերը դնում է ծովի և ցամաքի վրա, 144000 կնքվածները գտնվում են Սիոն սարի վրա (Հայտն.14:1): Միայն այն պահին, երբ Տերը աղաղակում է առյուծի մռնչյունի ձայնով, յոթ որոտները (ոչ թե յոթ քարոզիչները) խոսում են իրենց ձայնով: 1 Գերմաներեն թարգմանության մեջ այս և հաջորդ սուրբգրային համարներում օգտագործված է «brՖllen» (մռնչալ) բառը: «Երբ յոթ որոտմունքներն իրենց ձայնով խոսեցին, պիտի գրեի, սակայն երկնքից մի ձայն լսեցի, որն ասում էր. «Կնքի՛ր այն բաները, որ յոթ որոտմունքները խոսեցին, և սրանք մի՛ րիր» (Հայտն.10:4): Այն, ինչ ասացին յոթ որոտները, չի գրվել մարգարեության գրքում. քանի որ չի գրվել, ուրեմն չի մտնում Սուրբ Գրքի՝ Աստծո Խոսքի մեջ, որը պետք է կարդալ, քարոզել, լսել և հավատալ (Հայտն.1:3): Ամեն: Քարոզիչները պարտավոր են քարոզել միայն Աստծո գրավոր Խոսքը (2 Տիմ.4:1-5): Նաև բոլոր խորհուրդների հայտնությունը վերաբերում է միայն գրված Խոսքին: «Չգրվածը» մնում է գաղտնիք, որը պատկանում է Աստծուն, որը իր ժամանակին կկատարի այն, ինչ որոշել է և ասել (2 Օրին.29:29): Ելից 20-րդ գլխում օրենքը տալու ժամանակ, ինչպես նաև Հոբի գրքում, Սաղմոսաց գրքում, Հովհ.12-րդ գլխում և Հայտնության գրքում Տիրոջ ձայնը նկարագրվում է որպես որոտի ձայն: Նրանց համար, ովքեր ինչ-որ բան են ավելացնում Սուրբ Գրքի, նույնիսկ Հայտնության գրքի լիովին ավարտված վկայությանը, հնչում է սպառնալիք. նրանք կանցնեն մեծ նեղության միջով և կկրեն դրա պատուհասները (Հայտն.22:8,9): Ամեն վարկած, ներառյալ յոթ որոտների վերաբերյալ վարկածը, կմնա այն, ինչ է իրականում, այսինքն՝ ենթադրություն: Այն ամենը, ինչ քարոզվում և ասվում է դրա վերաբերյալ, անօգուտ է և գալիս է սեփական երևակայությունից: Իրականում ոչ ոք չգիտի յոթ որոտների պարունակությունը: Տեր Աստվածն է այդպես սահմանել և Իր ամենագիտությամբ որոշել է այդ իրադարձության ժամանակը: Այս դեպքում էլ Աստված կլինի Իր իսկ Մեկնաբանը. Նա ամեն բան կկատարի այն զարգացումների համաձայն, որոնք Ինքն է սահմանել: Այս փառավոր իրադարձության մեջ հաջորդ բանալի բառը ասված «երդումն» Է: «Եվ այն հրեշտակը, որին տեսա ցամաքի և ծովի վրա կանգնած, իր աջ ձեռքը դեպի երկինք բարձրացրեց և երդվեց հավիտյանս հավիտենից Կենդանի եղողով, որ ստեղծեց երկինքն ու ինչ որ նրանում է, և երկիրն ու ինչ որ նրանում է, և ծովն ու ինչ որ նրանում է,, թե այլևս ժամանակ չի լինելու: Իսկ յոթերորդ հրեշտակի ձայնի օրերին, երբ փողը փչի, Աստծո խորհուրդը կկատարվի, ինչպես ավետեց իր ծառա մարգարեներին» (Հայտն.10:5-7): Ըստ 8-րդ և 9-րդ գլուխների առաջին վեց հրեշտակներն արդեն փչել էին իրենց փողերը: Յոթերորդ հրեշտակի փողի հնչեցումը, որը դեռևս չի եղել, ազդարարվում է առանձնահատուկ կերպով, որովհետև այդ պահին ինչ-որ արտասովոր բան է կատարվում: Հին Կտակարանյան այս արտահայտությունը՝ «իր ծառա մարգարեներին», նույնպես ցույց է տալիս, որ խոսքը Իսրայելի մասին է, ոչ թե նորկտակարանյան Եկեղեցու, այլապես կօգտագործվեր այս արտահայտությունը՝ «իր առաքյալներին և մարգարեներին» (Եփես.3:5 և այլ համարներ): Դանիել մարգարեն առանձնաշնորհում ունեցավ տեսնելու վերջին ժամանակների վերջը, ինչպես նաև հրեշտակին, որը երդում արեց. Դանիելը հարցրեց. «Մինչև ե՞րբ է այս սքանչելյաց վերջը»: Եվ ես լսեցի, որ այն կտավ հագած մարդը, որ գետի ջրերից վեր էր, իր աջ և ձախ ձեռքը բարձրացրեց դեպի երկինք և երդում արեց հավիտյանս կենդանի եղողով, թե մի ժամանակ, ժամանակներ և կես. և երբ վերջանա սուրբ ժողովրդի ձեռքի փշրվելը, այս ամենը պիտի կատարվի» (Դան.12:6,7): Այս երկու հատվածների նմանությունը հնարավոր չէ չնկատել և չպետք է անտեսել: Դանիելի ժամանակ հրեշտակը բարձրացրեց Իր երկու ձեռքերը, որովհետև փոքր բաց գիրքը իր ձեռքում չէր, և երդում արեց հավիտյանս կենդանի եղողով: Հայտնության գրքում նա երկինք բարձրացրեց միայն Իր աջ ձեռքը, որովհետև մյուս ձեռքում էր պահում խորհրդավոր գիրքը, և երդվեց հավիտյանս կենդանի եղողով: Դանիելին հայտնվեց, որ այն պահից, երբ երդումը արվեց, մինչև այն պահը, երբ կգա ուղղակի վերջը, երբ սուրբ ժողովրդին ավերողի իշխանությունն էլ կհասնի վերջին, դեռևս կմնա երեքուկես տարի: Հայտն. 10:6 համարում ասվում է, որ «այլևս ժամանակ չի լինելու»: Երկու հայտարարություններն էլ ճիշտ են: Այդ պահից է սկսվում ժամանակի հետադարձ հաշվարկը, մինչև քաղաքակրթության վերջը: Տերը գալիս է որպես Ուխտի Հրեշտակ և աղաղակում է առյուծի մռնչյունի ձայնի պես, հետո հայտնվում է 144000-ին որպես Գառ, որով ազդարարվում է նրանց փրկագնումը: Արդեն իսկ խորհրդավոր Գրքի բացման ժամանակ Նա մեզ ներկայացվում է որպես Առյուծ և Գառ (Հայտն.5:5,6):Այնուհետև Իսրայելի ընտրյալները կնայեն Նրան, ում խոցել են (Զաք.12:10): Երկու մարգարեների ծառայության ավարտից հետո բոլոր ընտրյալները կգտնվեն Սիոն սարի վրա: Այն նույն ժամանակ, երբ Իսրայելը ճանաչի Մեսիային, նրանք կհայտնաբերեն հակաքրիստոսի նենգությունները, և հակաքրիստոսի և Իսրայելի միջև ուխտը կխախտվի (Դան.9:27): Դրանից հետո դեռ մնում է երեքուկես տարի տևող մեծ նեղությունը մինչև ներկա ժամանակների վերջը: Ըստ Հայտն.11:15 համարի յոթերորդ հրեշտակի փողը, որի մասին խոսվում է 10-րդ գլխում, իր մեջ պարունակում է Թագավորության հաստատման ազդարարումը: Այդ պատճառով է խոսվում յոթերորդ հրեշտակի «ձայնի» մասին: Առաջին վեց փողերը պարունակում են միայն դատաստաններ. չկա ոչ մի ազդարարում, ոչ մի ձայն: Որքան որ հաստատ է, որ Եկեղեցու յոթերորդ պատգամաբերի «ձայնով» բոլոր խորհուրդները բացահայտվեցին, և դրանով Եկեղեցին հասնելու է կատարելության, երբ հնչի կեսգիշերային աղաղակը՝ «Ահա Փեսան. նրան դիմավորելու ելեք», այնպես էլ, երբ հնչի յոթերորդ փողը, տեղի կունենա Թագավորության հռչակումը: Եկեղեցու յոթերորդ շրջանի հրեշտակը, ըստ Հայտն.3:11-22 համարների, բերում է վերականգնման և նորոգման վերջին պատգամը: Նրա ծառայության միջոցով բացահայտվեցին Հին և Նոր Կտակարանների բոլոր խորհուրդները՝ Ծննդոցից մինչև Հայտնություն: Մինչդեռ Հայտն.10-րդ գլխում չի խոսվում Խոսքի բազմաթիվ խորհուրդների մասին, որոնք պետք է բացահայտվեին կապված այս խոսքերի հետ՝ «երբ փողը փչի», այլ խոսքը «Աստծո մեկ խորհրդի» մասին է, որը Քրիստոսն է (Կողոս.2:3): Նրանում է լիովին կատարվում Աստծո փրկության ծրագրի իրագործումը: Այդպես է Նա հայտնել Իր ծառաներին՝ Հին Ուխտի մարգարեներին, ինչպես նաև Իր առաքյալներին և Նոր Կտակարանի սպասավորներին: Աստծո այդ խորհուրդը հաղորդվել է Եկեղեցուն հենց սկզբից, ինչպես Պողոսն է ասում. «Աստվածապաշտության խորհուրդը հայտնապես մեծ է. Աստված մարմնի մեջ հայտնվեցգ» (1 Տիմ.3:16): Միայն թե Իսրայելը դեռևս չէր կարող այդ տեսնել: Բայց այն ժամանակ նրանք կճանաչեն Աստծո անըմբռնելի խորհուրդը Քրիստոսի՝ իրենց Մեսիայի մեջ: Միայն այդ ժամանակ կվերցվի իրենց սրտի վրա եղած ծածկոցը (2 Կորնթ.3:15,16): Երբ յոթերորդ հրեշտակը, 10-րդ գլխում ասվածի համաձայն, 11-րդ գլխում փողը փչի, դա կկատարվի: Այնժամ Քրիստոսի թագավորությունը կհռչակվի, և Աստծո խորհուրդը կկատարվի: