Ամենասկզբում նորկտակարանյան Եկեղեցում բոլոր վարդապետություններն ու կիրառություններն այնպիսին էին, ինչպես Աստված կամեցել և պատվիրել էր: Մինչդեռ շուտով սկսվեցին շեղումներն ու փոփոխությունները: Այս ողբերգական զարգացումները հաջորդ դարերի ընթացքում հասան այնպիսի չափերի, որ այլևս գրեթե անհնար էր գտնել որևէ բան, որ գալիս էր սկզբնական Եկեղեցուց: Այժմ մենք նորից պետք է գտնենք սկզբնական հետքը, որը Աստվածաշնչում համեմատվում է «նեղ ճանապարհի» հետ. պետք է գտնենք այն և հետևենք դրան, այլապես կշարունակենք գնալ «լայն ճանապարհով» և չենք հասնի հավիտենական նպատակին: Երկուսն էլ՝ թե՛ ճշմարիտը, թե՛ սուտը տարածվել են Եկեղեցու բոլոր շրջանների ընթացքում: Արդեն իսկ առաքյալների ժամանակ Աստծուց կոչում չստացած մարդիկ բերեցին իրենց սեփական կարծիքները, որոնցից դուրս եկան Աստծուն օտար վարդապետություններ: Հիմա նույնպես ամեն ուսմունք, ամեն վկայություն, ամեն կիրառություն պետք է համեմատվեն սկզբնական քրիստոնեության բնօրինակի հետ և համապատասխանեն դրան: Ճշմարիտ մարգարեն, ճշմարիտ առաքյալը, Իր Եկեղեցում Աստծո կողմից դրված վարդապետը (1 Կորնթ.12:28, Եփես.4:11) այսօր պետք է քարոզի և կքարոզի այն, ինչ Սուրբ Գրքում մեզ թողել են Աստծո կողմից ուղարկված բոլոր մարգարեները, առաքյալները, վարդապետները: Նույն՝ աստվածային Աղբյուրից կարող է գալ միշտ նույն հայտնությունն ու ներշնչումը: Աստծո մարդիկ չեն շարադրել իրենց սեփական գիտությունը, այլ հակառակը՝ ներշնչված և առաջնորդված լինելով Սուրբ Հոգու կողմից, արտահայտել են Աստծո Խոսքը: Բոլոր քարոզիչները, անկախ նրանից, թե որ դավանանքին են պատկանում, պետք է իրենց քննեն այս չափանիշով, որը միշտ համապատասխանում է Աստվածաշնչի հետ: Շատերն են ուզում Աստծուն ծառայություն մատուցել առանց Աստծո կամքը իմանալու և Աստծո կամքի մեջ լինելու: Բոլոր կրոններում կարող ենք անկեղծություն տեսնել բոլորի մեջ: Արդեն իսկ իրենց համոզմունքների համար անձնազոհությունը և տրամադրած ժամանակը խոսում է իրենց ներշնչանքի լրջության մասին: Մինչդեռ հնարավոր է ակնհայտ կերպով անկեղծ լինել, բայց մոլորության մեջ: Այսպես կոչված «եկեղեցական հայրերն» էլ անկասկած բարի մտադրություններ են ունեցել, երբ հրապարակել են իրենց սեփական կարծիքները որպես վարդապետություն և քրիստոնեության մեջ ներմուծել հեթանոսական գաղափարներ: Նրանք ուզում էին ծառայել ողջ մարդկությանը և չվիրավորել հեթանոսական աստվածների երկրպագուներին: Ու այդպես էլ ստեղծեցին քրիստոնեա–հեթանոսական մի կրոն: Նրանց կարծեցյալ բարի մտադրություններն արդեն վկայում են էկումենիկ հոգու մա- սին, բայց նրանք Աստծո կամքի մեջ չէին: Նրանք իրենք շեղվեցին Աստծո ճանապարհից, որի վրա ուզում էին բերել ուրիշներին: Ինչքան, որ փոխզի- ջումներով մոտեցան ժողովուրդների հին սովորույթներին, այնքան հեռացան Աստծուց և Նրա Խոսքից: Աստծո մոտ ամեն բան նույնն է մնում սկզբից մինչև վերջ: Նա Ինքը, Իր Խոսքը և Իր գործերը երբեք ենթակա չեն եղել ժամանակների փոփոխությանը և անփոփոխ կմնան ողջ հավիտենության մեջ: Աստված կապված է Իր Խոսքի հետ և բոլոր Նրան հնազանդվողները պետք է հնազանդվեն Նրա Խոսքին: Դա աստվածային հիմք է, որով այն ընդունողները հաղորդակից են դառնում աստվածային բնությանը Հոգով և մեկ են դառնում Նրա հետ (2 Պետր.1:3,4): Այստեղ այլևս չենք քննարկի առաքելական ժամանակներին հաջորդած ժամանակները, ոչ էլ Միջնադարը, որի ընթացքում սկզբնական, աստվածաշնչյան վարդապետությունը գրեթե ամբողջությամբ անհետացել էր, այլ սկզբնական քրիստոնեությունից անմիջապես կանցնենք Ռեֆորմացիային և թեթևակի կշոշափենք Նոր Կտակարանի Եկեղեցու զարգացման ընթացքը այն ժամանակներից մինչև մեր ժամանակները: Հռոմեական կայսրության եկեղեցու՝ 6–րդ դարում սկսված բացարձակ և միահեծան իշխանության հազար տարիներից հետո 16–րդ դարում նորից անցում կատարվեց դեպի Ավետարանի ազատ քարոզչությունը: Ռեֆորմացիայի ժամանակներից շատ անուններ կարելի է ներկայացնել: Ամենահայտնին իհարկե Մարտին Լյութերն է, որը շատ էր գնահատում Յան Հուսին, որովհետև Ջոն Ուիկլիֆից քաջալերված՝ պատրաստեց Ռեֆորմացիայի սկիզբը՝ դրա համար տալով իր կյանքը, որն ավարտեց խարույկի վրա Կոնստանցայի տիեզերաժողովի հայրերի հրամանով: Նաև Ցվինգլին, Կալվինը, Շվենկֆելդը և ու- րիշներ ունեցան իրենց ներդրումը Ռեֆորմացիայի մեջ: Ռեֆորմացիայի շնորհիվ հավատացյալ դարձածները ապրեցին շնորհքը. սա առաջին քայլն էր սկզբնական քրիստոնեություն վերադարձի ճանապարհին, այսինքն՝ արդարացում հավատքով: Դրանով մարդը Հոգով զղջում ապրեց այն բոլոր բաների համար, որոնք իր կյանքում ճիշտ չեն Աստծո առաջ և կանչեց Տիրոջ անունը: Սուրբ Գիրքը դա անվանում է «ապաշխարություն», բայց դա ոչ մի կապ չունի «ապաշխարանք»1 բառի հետ: 1 Ապաշխարությունը մեղքերի համար զղջալն է՝ հաստատ որոշում ընդունելով այլևս չգործել դրանք: Իսկ ապաշխարանքը եկեղեցու յոթ խորհուրդներից մեկն է, որով քահանան մեղքերի թողություն է տալիս: Այդպիսով մեր հոգու փրկության վստահությունն ենք ստանում՝ հավատալով փրկագնման լիակատար գործին: Հավատքի վրա հիմնված թո- ղությամբ և արդարացմամբ (Հռոմ.1:16,17, գլուխ 5–րդ և այլ համարներ) հավատացողը խաղաղություն է ստանում Աստծո հետ (Հռոմ.6:1): Ապաշխարության փորձառությանը հետևում են ուրիշ փորձառություններ: Ինչպես գիտենք Ռեֆորմացիայից հետո մեծ հոգևոր արթնություններ տեղի ունեցան, որոնց ընթացքում ամեն անգամ հավատացյալները ավելի էին խորանում Խոսքի մեջ: Ջոն Ուեսլեյի և մյուսների միջոցով, որոնք հանդես եկան այդ ժամանակ, բռնկվեց մեկ ուրիշ արթնություն, որի ժամանակ շեշտը դրվեց սրբացման վրա, այսինքն՝ այն փաստի վրա, որ խոսքը պետք է ապրել: Ինչպես, որ առաջ մարդիկ աղոթքով վստահություն էին ստանում, որ մեղքերի թողություն և արդարացում են ստացել, այնպես էլ հիմա հավատացողները աղոթում էին սրբացման համար, և դա էլ էին ապրում: Հավատքը միշտ գալիս է քարոզված Ավետարանի Խոսքի համաձայն: Արթնության այս երկրորդ շարժումը Եկեղեցու պատմության մեջ մտավ որպես «մեթոդական արթնություն»: Դրա միջոցով հավատացյալները մեկ քայլ էլ առաջ եկան Աստծուն նվիրված կյանքի մեջ: Մկրտության շարժումն էլ սկսվեց Ռեֆորմացիայի ժամանակ: Հավատքի տարբեր ուղղությունները, ինչպիսիք են մեննոնիտները, մկրտականները, հոգեգալստականները և ուրիշներ, սկսեցին նորից մկրտությունը կատարել հավատացյալներին ամբողջությամբ ընկղմելով: Հավատացյալ դարձածները կանգ չէին առնում արդարացման և սրբացման փորձառությունների վրա, այլ հնազանդությամբ հետևում էին Տիրոջ պատվիրանին և մկրտվում էին ընկղմվելու միջոցով: Ռեֆորմացիայից ի վեր սկսված բոլոր այս արթնությունների ժամանակ Աստծո Հոգին ակնհայտ կերպոցվ լույսի էր բերում մոռացված աստվածաշնչյան ճշմարտությունները: Դրա նպատակն այն է, որ Նոր Կտակարանի Եկեղեցին շնորհքի ժամանակի վերջում՝ Հիսուս Քրիստոսի վերադարձի ժամանակ գտնվի ճիշտ այն վիճակում, որում եղել է սկզբում՝ առաքյալների ժամանակներում: Տերը իսկապես խոստացել է Իր Խոսքում, որ Քրիստոսի վերադարձից առաջ լինելու են նո- րոգման ժամանակներ, «հոգևոր անձրև» և կատարյալ վերականգնում. «Որպեսզի Տիրոջ երեսից հանգստյան ժամանակները գան, և նա ուղարկի նախապես ձեզ համար քարոզված Հիսուս Քրիստոսին, որին երկինքը պետք է ընդունի, մինչև այն ամեն բաների հաստատման ժամանակները, որոնց մասին Աստված խոսեց իր սուրբ մարգարեների բերանով սկզբից ի վեր» (Գործք 3:19–21 և այլ համարներ): Ինչպես, որ Նոր Կտակարանի Եկեղեցու հիմնումից հետո հետագա դարերի ընթացքում տեղի ունեցան զարգացումներ, որոնք ավելի ու ավելի էին հեռացնում Խոսքից և բերում էին ավանդույթներ, այնպես էլ, ճիշտ հակառակը, Ռեֆորմացիայից հետո տեղի ունեցած զարգացումները աստվածաշնչյան հավատացյալներին ավելի ու ավելի հե- ռացրին ավանդական ուսմունքներից և վերադարձրին Աստծո Խոսքի սկզբնական քարոզչությանը: Անցած դարի շրջադարձին բռնկվեց Հոգու զորավոր գործողություն, որը տարածվեց բոլոր մայրցամաքներում: Այս արթնության մեջ ամեն երկիր ունեցավ իր սեփական պատմությունը: Աստծո Հոգին գործեց ամբողջ աշխարհում, մինչդեռ 1906 թվականին Լոս Անջելես քաղաքի «Ազուզա սթրիթ» փողոցում տեղի ունեցած իրադարձությունը համարվեց հոգեգալստական շարժման «ծնունդ»: Երրորդությանը հավատացող հոգեգալստականները չեն հիշատակում այն փաստը, որ «Ազուզա սթրիթ»–ի հավաքույթը եղել է «Oneness» խմբում, որոնք հավատում էին Աստծո մեկ լինելուն: Քարոզիչ Չարլզ Ֆ. Փարհամն էր, որ 1900 թվականի հոկտեմբերին Կանզաս նահանգի Թոփիքա քաղաքում բացեց «Բեթել» ուսումնարանը: 1905 թվականին նա Տեքսասի Հյուսթոն քաղաքում աստվածաշնչյան սեմինար սկսեց: Այդ ամենին մասնակցեց հետագայում հայտնի դարձած Ուիլյամ Ջ. Սեյմուրը, որը առաջնորդում էր «Ազուզա սթրիթի» եկեղեցու հավաքույթները, որտեղ Հոգու այդ գործողությունը սկսվեց և իսկապես տարածվեց երկրով մեկ: Հե- տագայում այս շարժումը կոչվեց «Հոգեգալստական եկեղեցիների միջազգային միություն»: Գերմանիայում (ցավոք սրտի, պետք է ասենք այդ) ինչպես երկրագնդի վրա եղած ուրիշ ոչ մի երկրում հոգևոր առաջնորդները հակառակ կանգնեցին Հոգու այդ գործողությանը Կասելում տեղի ունեցած որոշ իրադարձությունների պատճառով, որոնց հեղինակները Նորվեգիայից եկած երկու ինքնակոչ «մարգարեուհիներ» էին: Նրանք դատապարտեցին մի բան, որն իրենք անձամբ չէին ապրել: 1909 թվականի սեպտեմբերի 15–ին նրանք ստորագրեցին մի փաստաթուղթ, որը կոչվում էր «Բեռլինի դեկլարացիա»: Ստորագրողների անունները նշված են այդ փաստաթղթում: Այդ հայտարարության մեջ հոգեգալստական շարժումը իր առաջնորդներով մեղադրվում է «դիվահարության» մեջ, և այն կոչեցին «դժոխքի պենտեկոստական հոգի»: Մի՞թե այդ մարդիկ չգիտեին, որ Հոգին ուր ուզում է, փչում է: Այդպես դատողների մեջ Հոգին չի փչել, ոչ էլ գործել: Նրանք առանց այդ գիտակցելու իրենց սեփական փաստարկների զոհը դարձան, որովհետև Սուրբ Հոգու դեմ աններելի մեղք գործեցին (Ղուկ.12:10): Շատերն արտահայտել են այն կարծիքը, որ Աստծո օրհնությունը դրա պատճառով հեռացավ Գերմանիայից, և անեծքը իր բոլոր հետևանքներով եկավ մեր հայրենիքի վրա առաջին և երկրորդ համաշխարհային պատերազմներով: Հենց Բեռլինը նստավայր դարձավ կործանարարի համար, որը կազմակերպեց բոլոր ժամանակների ամենասարսափելի Հոլոկոստը: Բոլոր դեպքերում Աստվածաշնչի այս խոսքը՝ «Մարդ ինչ որ սերմանի, այն էլ կհնձի» (Գաղատ.6:7), գործում է հոգևոր առաջնորդների համար, որոնք չեն ճանաչում Աստծո շնորհքի այցելության ժամանակը: Ամոթալի է, որ մարդիկ, որոնք Աստվածաշունչ ունեն իրենց ձեռքում և քարոզում են դրանով, կորցնում են հարգանքը Աստվածաշնչի այն գլուխների հանդեպ, որոնցում խոսվում է Հոգու գործողության մասին, որովհետև նրանք չեն ուզում ընդունել այդ և դատապարտում են: Սկզբնական քրիստոնեության մեջ մարդիկ քննում էին Գրքերը՝ իմանալու համար, թե այդ բաներն իրոք այդպես են: Իրենց աստվածապաշտ համարող մարդիկ դարձան իրենց սեփական կրոնասիրության զոհը: Սուրբ Գրքի հետ համեմատելով՝ պետք է հասկանային, որ իրենց ծառայությունը, քարոզչությունը, գործելակերպը չի համապատասխանում առաքելականին և որ Աստված կարող է տալ ավելին, քան իրենք ստացել են մինչև այդ: Պարզապես շատ են այն մարդիկ, որոնք քարացել են իրենց կրոնական ձևերի մեջ և հոգևորապես կանգ են առել: Բայց Աստված մեռելների Աստվածը չէ, այլ ողջերի: Այնտեղ, ուր Նա գործում է Իր Հոգով և Իր Խոսքով, հոգևոր մեռելներն արթնանում են և Հիսուս Քրիստոսի հավատքով՝ կենդանանում: Անմիջապես երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Աստված Իր հավատարմությամբ մեզ բոլորովին նոր սկիզբ շնորհեց: Նա որպես գործիք և ձայնաշեփոր օգտագործեց Ուիլյամ Բրանհամին (1909–1965), որին այդ ճակատագրական տարում՝ 1933 թվականին դոկտոր Ռոյ ԴԵյվիսը քարոզիչ ձեռնադրեց Միացյալ Նահանգների «Հարավի մկրտականներ» հարանվանությունում: Ինչպես Պողոսը կարող էր պատմել իր երկնային տեսիլքը և ասել՝ «Եվ եղավ, որ…» (Գործք 22:6), այնպես էլ նա կարող էր վկայել գերբնական կոչման մասին: Դա կատարվեց 1946 թվականի մայիսի յոթին, երբ գերբնական լույսը սենյակում փայլեց հզոր լուսարձակի պես, որի մեջ հանկարծակի հայտնվեց երկնային այցելուն, որի արտաքինը նա ճշտությամբ կարող էր նկարագրել և որը նրան ասաց. «Մի՛ վախեցիր. ես քեզ մոտ եմ ուղարկվել Աստծո երեսից…»: Պողոսի նման նա էլ բազմիցս պատմեց իր հետ կատարվածը, իրեն ասված բաները և իր ստացած հանձնարարությունը: Որքանով հայտնի է՝ մեր սերնդի մեջ նա միակն է, որը կոչում է ստացել անմիջապես երկնքից և ուղարկվել է այդ ձևով: Նոր Կտակարանի փրկության պատմությունը սկսվեց երկրի վրա Աստծո գերբնական գործողությամբ. մի հրեշտակ եկավ Զաքարիայի մոտ՝ հաղորդելու Հովհաննես Մկրտչի գալուստը, մի հրեշտակ եկավ Մարիամի մոտ՝ հաղորդելու Հիսուս Քրիստոսի ծնունդը: Հրեշտակների բազմության ձայնը լսվում էր Բեթլեհեմի դաշտերում, իսկ հրեշտակներից մեկը հայտարարեց. «Այսօր ձեզ Դավթի քաղաքում մի Փրկիչ ծնվեց, որ է՝ Օծյալ Տերը» (Ղուկ.2:11): Աստծո այդ գործողությունը կարմիր թելի պես անցնում է ողջ Նոր Կտակարանով, մինչև Հայտնության գիրքը, որտեղ հենց առաջին գլխում մեզ ասվում է, որ մի հրեշտակ է ուղարկվել Հովհաննեսի մոտ: Այնտեղ, որտեղ Աստված է գործում, գերբնական բաներ են կատարվում նաև այսօր, ինչպես նախկինում եղան Պենտեկոստեի օրը և դրանից հետո: Ուիլյամ Բրանհամի միջոցով Աստված մեր ժամանակաշրջանում կամեցավ սկսել փրկության և բժշկության մի արթնություն աշխարհով մեկ: Բոլոր ավետարանիչները՝ Օրալ Ռոբերտսը. Թ. Լ. Օսբորնը, Թոմմի Հիքսը և շատ ուրիշներ, որոնք հետագայում ճանաչվեցին բժշկության արթնության մեջ, հայտնվել են միայն տարիներ հետո: Եթե անկեղծ լինեն, կհաստատեն, որ Բրանհամ եղբոր հավաքույթների ժամանակ են ներշնչում ստացել և իրենց հավատքը զորացել է, և դրանից հետո են սկսել իրենց ծառայությունը: Բացառություն է կազմում Բիլլի Գրեհեմը, որը 1950 թվականին է ընտր- վել որպես քարոզիչ «South Baptist Convention»–ի կողմից. բայց նա բժշկության ծառայություն չի ունեցել: Այսօր գոյություն ունեցող հոգևոր շարժումները, բժշկության և արթնության շարժումները օգտվել են Ուիլյամ Բրանհամի ծառայությունից, որը սկսվել է 1946 թվականին: Նույնը վերաբերում է «Լրիվ Ավետարանի Գործարարներին», ինչպես նաև բազմաթիվ խարիզմատիկ հոսանքներին՝ իրենց տարբեր խմբավորումներով: Մեր Տիրոջ և առաքյալների օրերից ի վեր ոչ մի նման ծառայություն չի տրվել մարդկանց: Քարոզչությունից հետո նա մարդկանց կոչ էր անում որոշում ընդունել Քրիստոսի համար, հետո հիվանդների համար էր աղոթում: Ամենածանր դեպքերում նա ոչ միայն մխիթարում էր, այլ աղոթում էր ամեն մեկի համար՝ կանչելով Աստծուն՝ Նրա Խոսքի հիման վրա: Նա անընդհատ շեշտում էր Եբր.13:18 համարում գրված այս խոսքերը. «Հիսուս Քրիստոսը նույնն է երեկ, այսօր և հավիտյան», ինչպես նաև Հովհ.14:12 համարում գրվածը՝ «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ. Ինձ հավատացողն այն գործերն էլ կանի, որ ես եմ անում, և դրանցից էլ ավելի մեծ բաներ կկատարի, որովհետև Ես Իմ Հոր մոտ եմ գնում» (Հովհ.14:12): Նա հավատում էր Տիրոջ ասածներին, և հրաշքներ ու նշաններ էին կատարվում, որոնց մասին միլիոնավոր մարդիկ կարող են վկայել աշխարհով մեկ: Մեծ հավաքույթներում, որոնց ժամանակ հավաքվում էին երբեք չտեսնված բազմություններ, բեմի վրա կույրերը տեսնում էին, խուլերը՝ լսում, համրերը՝ խոսում, անդամալույծները՝ քայլում: Այդ բոլոր հիվանդների մեջ քաղցկեղից տանջվող անթիվ մարդիկ բժշկվեցին, որովհետև իր կոչումը ստանալու ժամանակ Բրանհամ եղբորն ասվել էր, որ Աստծուց բժշկության պարգև է ստանալու և ոչ մի բան, նույնիսկ քաղցկեղը չի կարող դիմադրել իր աղոթքին, եթե նա կարողանա հասնել այն բանին, որ մարդիկ հավատան իրեն: Մեր սերնդի մեջ կատարվել են այնպիսի նշաններ և հրաշքներ, ինչպիսիք եղել են մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի ծառայության ժամանակ: Այդ բաների ականատեսները անընդհատ ասում էին. «Ոչ ոք չի կարող այդ հրաշքներն անել, ինչ դու ես անում, եթե Աստված նրա հետ չլինի» (Հովհ.3:2): Ուիլյամ Բրանհամը չէր պատկանում ոչ «երրորդություն» դավանողներին, ոչ էլ «միադավաններին» (Միայն Հիսուս): Ցավոք սրտի, նրա արտասովոր ծառայությունը, Հիսուսի ծառայության նման, զրպարտության ենթարկվեց կրոնական առաջնորդների կողմից: Այս անգամ էլ մի գերմանացի դոկտոր էր, որն իր գրքերից մեկում Ուիլյամ Բրանհամին, ինչպես նաև բժշկություն քարոզող մյուս ավետարանիչներին դասեց նրանց շարքը, որոնք չարից են: Զարմանալի է միայն, որ այդպիսի մարդիկ պերճախոս լեզվից բացի ուրիշ բան չեն կարող ներկայացնել: Նրանք չեն կարող վկայել աստվածային կոչման մասին: Ինչպես մեծամիտ և ինքնավստահ դպիր- ները Բեեղզեբուղին վերագրեցին մեր Տիրոջ ծառայությունը, այնպես էլ վարվում են մեր ժամանակներում նրանց գործընկերները: Բոլոր այն ավետարանիչները, որոնք բժշկության արթնության մեջ հան- դես եկան քառասունական թվականներից մինչև վաթսունական թվական- ների կեսերը, Աստծո գործերի մասին տեղեկություն ստացան «առաջին ձեռքից»: Քանի որ Ուիլյամ Բրանհամը քարոզում էր «Լրիվ Ավետարանը», հոգեգալստական երկու մեծ ուղղությունները՝ «Աստծո ժողովները» և «Միացյալ հոգեգալստական եկեղեցին», ուրիշներից ավելի շատ են օգտվել դրանից: Երբ օր նշանակվեց, որպեսզի երկու համայնքների ներկայացուցիչները զրուցեն Բրանհամ եղբոր հետ, որպեսզի նա միանա նրանցից մեկին (որովհետև նրանցից յուրաքանչյուրը ուզում էր, որ նա միայն իրենց հետ լինի), այդ օրը նա տեսիլք տեսավ: Նա տեսավ հասուն պտուղներով լեցուն երկու ծառ: Մեկի վրա գրված էր «Երրորդություն», մյուսի վրա՝ «Միություն»: Տեսիլքի մեջ նա կանգնած էր երկու ծառերի մեջտեղում, մի ձեռքը դրել էր մի ծառի վրա, մյուսը՝ երկրորդի: Նա ուժեղ թափ տվեց երկու ծա- ռերը, և այդ ծառերի բոլոր պտուղները թափվեցին իր վրա: Նա այդ մասին պատմեց եղբայրներին, որոնք նախկինում իրար հետ չէին խոսում և ասաց. «Տեսնո՞ւմ եք, Աստված չի ուզում, որ ես պատկանեմ որևէ ուղղության: Նա ինձ ուղարկում է Իր ժողովրդի մոտ, որոնք գտնվում են այս երկու հոգեգալստական ճամբարներում և ցրված են ամենուրեք»: Այդ ժամանակ նրանք ձեռք մեկնեցին իրար, և Ուիլյամ Բրանհամը աղոթեց նրանց համար: Դրա արդյունքը եղավ երկար տարիների համատեղ աշխատանքը և հոգիների առատ հունձ, որոնք Աստծո Թագավորություն մտան որպես քարոզչության պտուղ: Հոգեգալստական ուղղությունները պատրաստակամությամբ էին ընդունում մարդկանց բազմություններին, որոնք գալիս էին իրենց մոտ Բրանհամ եղբոր ծառայության միջոցով, բայց հետագայում հենց իրեն մերժեցին իր վարդապետությունների պատճառով, որոնք հիմնված էին միայն Սուրբ Գրքի վրա: Այս փաստի համար ամենամեծ պատասխանատվությունը կրում է Դեյվիդ Դյուպլեսսսին: Նա Բրանհամին հանդիպել է 1951 թվականին հարավային Աֆրիկայում պատմական տեսանկյունից անկրկնելի հավաքույթների ժամանակ և նրան հետևեց Միացյալ Նահանգներում: Հետագայում նա աշխարհում ճանաչվեց որպես «պարոն Պենտեկոստե», բայց, ինչպես պարզվեց, որ նրա մեջ ավելի շատ գործում էր էկումենիկ հոգին, քան թե Սուրբ Հոգին: Նա էր ասել այս պարադոքսալ արտահայտությունը. «Բրանհամը մեծ և ճշմարիտ մարգարե է, որին Աստված ամեն բան հայտնում է: Բայց մի լսեք այն, ինչ նա քարոզում է»: Այս խոսքերը ինչպե՞ս կարող են համաձայնեցվել: Նույն աղբյուրից կարո՞ղ է դուրս գալ թե քաղցր, թե դառը: Այդպես էր արտահայտվում նաև Գորդոն Լինդսեյը, ինչպես նաև Քեննեթ Հեյգինը և ուրիշներ: Մի՞թե պարտավոր չէին քննելու Սուրբ Գիրքը և փորձելու իրենք իրենց այդ լույսի տակ: Բայց նրանք նախընտրեցին ներկայացնել իրենց սեփական դատողությունները, և դա շարունակվում է նաև մեր օրերում: