Հին Կտակարանում Տերը եկավ որպես այցելու, Նորում եկավ ամեն օր բնակվելու մեզ հետ մինչև աշխարհի վերջը (Մատթ.28:20), ինչպես խոստացել էր. «Գնում եմ ու կգամ ձեզ մոտ» (Հովհ.14:28): Ըստ Ծննդ.18–րդ գլխի, Տերը Իր երկու հրեշտակների հետ այցելեց Իր ծառա Աբրահամին: Աբրահամը հանկարծ իր առջև երեք մարդ տեսավ կանգնած (հ.2): Նա դիմեց նրանցից մեկին՝ ասելով. «Տե՛ր, եթե շնորհք գտա Քո առաջ, աղաչում եմ Քեզ, Քո ծառայից մի՛ անցնիր» (հ.3): Զրույց եղավ Տիրոջ և Աբրահամի միջև, որը երկնային Հյուրին, երկրային կերակուր մատուցեց. «Եվ իր պատրաստած հորթն առավ և նրանց առաջ դրեց, և ինքը ծառի տակ նրանց մոտ կանգնեց, և նրանք կերան» (Ծննդ.18:6–8): Արդեն Հին Կտակարանում Աստված մարդու կերպարանք էր առել, Նա կերավ և խմեց Իր բարեկամ Աբրահամի հետ: 16–րդ համարը մեզ ասում է, որ երեք մարդիկ վեր կացան և նայեցին Սոդոմի կողմը: Բայց Տերը դեռևս մնաց Աբրահամի՝ Իր մարգարեի մոտ (հ.17), որից չէր ուզում ծածուկ պահել այն, ինչ Ինքը պատրաստվում էր անել, որովհետև գրված է. «Որովհետև Տեր Եհովան ոչ մի բան չի անի, եթե չհայտնի Իր խորհուրդը Իր ծառաներին՝ մարգարեներին» (Ամովս 3:7): Երկու հրեշտակները, որոնք նաև մարդ էին կոչվում, գնացին Սոդոմ և երեկոյան հասան քաղաք (Ծննդ.18:22, 19:1): Այն վարդապետությունը, որն ասում է, որ այս երեք մարդիկ եղել են Հայրը, Որդին և Սուրբ Հոգին, սրբապղծություն է: Երկու հրեշտակները իսկապես մարդիկ էին, ոչ թե Աստվածության Անձեր, որոնց ուզում էին տիրանալ Սոդոմի վատահամբավ մարդիկ (Ծննդ.19:1): Անհեթեթ և գարշելի է ենթադրել, որ Որդին և Սուրբ Հոգին կարող էին ցանկություն առաջացնել համասեռամոլների մեջ: Սա երրորդության վարդապետության մեջ ամենամեծ հայհոյությունն է, որը բացահայտ ցույց է տալիս, որ ամեն հարգանք կորցրել են Աստծո Սրբության հանդեպ: Ամեն անգամ, երբ օգտագործվում է «հրեշտակ» բառը, հիմքում «անգելոս» բառն է, որը նշանակում է «պատգամաբեր» կամ «ուղարկված»: Մի կողմից, դրանք երկնային էակներ են, որոնք պատգամ ունեն բերելու, մյուս կողմից Սուրբ Գրքում այդպես են կոչվում նաև մարդիկ, որովհետև Աստծուց հանձնարարություն են ստացել (Անգեա 1:12,13 և այլ համարներ): Հայտնության երկրորդ և երրորդ գլուխներում յոթ անգամ կարդում ենք. «Եվ … եկեղեցու հրեշտակին գրիր»: Եթե Տեր Աստվածը պատգամ ունի բերելու, Նա հայտնվում է որպես Հրեշտակ. որպես Տեր՝ Նա հրամայում է, որպես Աստված՝ Նրան է բերվում երկրպագությունը: Ելից 3–րդ գլխում մարգարեն մեզ պատմում է գերբնական փորձառության մասին, որն ունեցել է վառվող մորենու մոտ: Միակ Աստվածը, որը նաև մաշող կրակ է, այստեղ հայտնվում է որպես «Տիրոջ Հրեշտակ» կրակի բոցի մեջ: Այս իրադարձության մեջ երեք արտահայտություններ են օգտագործվում՝ «Տիրոջ հրեշտակը», «Տեր» և «Աստված». «Եվ Եհովան (Տերը) տեսավ, որ նա դարձավ տեսնելու, և Աստված մորենու միջից կանչեց նրան ու ասաց. «Մովսես, Մովսես…» (հ.4): Չնայած դրան ներկա էր միայն Մեկը, այսինքն՝ Տեր Աստված, որ Ինքն Իր մասին ասում է. «Եվ իջա նրանց եգիպտացիների ձեռքից ազատելու…» (հ.8): Դա կատարվեց տեսանելի կերպարանքով՝ ազատագրման փրկարար լուրի հետ կապված: Օրենքը տալու ժամանակ, ինչպես արարչագործության ժամանակ, ներկա էին նաև հրեշտակները: Դա կրկնվում է մի քանի անգամ: «Որովհետև եթե հրեշտակների միջոցով ասված բանը հաստատ եղավ…» (Եբր. 2:2ա), և «Դուք, որ օրենքը ստացաք հրեշտակների մատուցմամբ…» (Գործք 7:53): Մինչդեռ Մովսեսն ընդամենը միջնորդ էր «Սինա լեռան վրա խոսող Հրեշտակի» (Գործք 7:38) և ժողովրդի միջև: Թեև հրեշտակները ներկա էին, Տերն Ինքն էր խոսում որպես Ուխտի Հրեշտակ: «Որովհետև մեր դատավորը Տերն է, մեր օրենսդիրը Տերն է, մեր Թագավորը Տերն է, նա է մեզ ազատողը» (Ես.33:22): Այս համատեքստում է պետք նայել և հասկանալ նաև Ծննդոց առաջին գլխում գրվածը: Ծննդ.1:26 համարում գրված խոսքերը՝ «Մեր պատկերով մարդ շինենք», երբեք մարգարեների և առաքյալների կողմից չեն վերագրվել Աստվածության մեջ գտնվող մի քանի Անձնավորություններին: Երբեք չի արվել նման համեմատություն՝ հոգի, շունչ, մարմին = Հայր, Որդի, Սուրբ Հոգի: Եթե այնուամենայնիվ, ինչ–որ մեկը այդպես է կարծում, թող ցույց տա ինձ, խնդրեմ, թե որտեղ է դա գրված: Պողոսը գրում է. «… որպեսզի մեզանից սովորեք գրվածից ավելի բան չխորհել…» (1 Կորնթ.4:6բ): Նա, ով դուրս է գալիս գրված Խոսքի սահմաններից, վերևից ընկնում է և նետվում սեփական մտքերի անդունդը: Պատասխանն այն հարցին, թե ինչի մասին է մտածել Տերը, երբ ասել է՝ «շինենք…», նորից գտնում ենք Սուրբ Գրքում: Հոբ 38:4–7 համարներում Աստված հարցնում է Իր ծառային. «Ո՞ւր էիր՝ ես երկրի հիմունքը դնելիս… առավոտյան աստղերը միասին ցնծալիս, երբ Աստծո բոլոր որդիները գովաբանում էին» (Հոբ 38:4–7): Այսպես, հրեշտակները (Աստծո որդիները) ներկա էին, երբ Աստված հիմնեց երկիրը և Ադամին ստեղծեց Իր պատկերի պես: Այդ մասին է վկայում Սուրբ Գիրքը: Հրեշտակները Աստծո ստեղծված որդիներն են, որոնք միշտ գալիս են Աստծո առաջ: «Եվ եղավ մեկ օր, որ Աստծո որդիները եկան Տիրոջ առաջ կանգնելու…» (Հոբ 1:6, 2:1 և այլ համարներ): Ծննդոց 11–րդ գլխում Տերը նորից է օգտագործում «Եկեք, իջնենք…» արտահայտությունը մարդկանց համար հասկանալի ձևով: 7–րդ համարում Նա ասում է. «Եկեք, իջնենք…»: Բայց Տերն է ամեն բան անում և գործում: Հրեշտակները շրջապատում են Նրան, նրանք Նրան ուղեկցեցին նույնիսկ մինչև Բեթլեհեմ (Ղուկ.2:8–14): Եսայի մարգարեն 6–րդ գլխում գրում է, թե ինչպես տեսավ Տիրոջը բարձր և վերացած գահի վրա նստած և շրջապատված երկնային զորքերով, որոնք հնչեցնում էին այս խոսքերը. «Սու՛րբ, Սու՛րբ, Սու՛րբ է Զորաց Տերը» (հ.3): 8–րդ համարում Նա պատմում է հրեշտակների բազմության հետ Տիրոջ զրույցի մասին. «Եվ ես լսեցի Տիրոջ ձայնը, որ ասում էր. «Որի՞ն ուղարկեմ, և ո՞վ կգնա մեզ համար»: Ըստ 3 Թագ.22 և 2 Մնաց.18 գլուխների՝ Միքիա մարգարեն երկրի վրա հոգով լսեց Տիրոջ զրույցը երկնքում: Նա վկայեց. «Ես տեսա Տիրոջը նստած Իր աթոռի վրա և երկնքի բոլոր զորքերը կանգնած Նրա առաջին, Նրա աջ և Նրա ձախ կողմին» (3 Թագ.22:19): Ինչպես այս հատվածում ասվում է, զրույցը Իրեն շրջապատող հրեշտակների հետ էր: Հրեշտակները սպասավորող հոգիներ են (Եբր.1:14), որոնք մարդկային կերպարանք ունեն: «Շինենք…» բառով 4–րդ դարում «բաբելոնյան ներխուժումից» ի վեր թշնամին աղավաղեց Խոսքը դպիրների գլխում և բերանում, և, ինչպես բաբելոնյան աշտարակաշինության ժամանակ, դրա պատճառով աստվածաշնչյան թեմաներում խառնաշփոթություն առաջացավ: Հասկացությունները մնացին, բայց, անկասկած, այլ նշանակություն ստացան: Մի՞թե հատկանշական չէ, որ միայն կրոնական խառնաշփոթությունից հետո եկեղեցական շենքերը կառուցվեցին սրածայր աշտարակներով: Քրիստոնեության առաջին դարերում այդ շենքերը դեռևս ժողովարանի տեսք ունեին: Այսպես, «շինենք»–ը միշտ վերաբերում է հրեշտակներին, որոնք շրջապատում են Տեր Աստծուն, որոնք Իր տրամադրության տակ են ծառայության համար և որոնց հետ Նա զրուցում է: Այն բանից հետո, երբ մեր Տերը հաղթեց փորձությանը, հրեշտակները մոտեցան և ծառայեցին Նրան (Մատթ.4:11): «Տեր Աստված» քայլում էր դրախտում օրվա հովի ժամանակ և զրուցում էր Իր պատկերով ստեղծված մարդկանց հետ: Աստծո պատկերը մարդկային կերպարանք է, որը նաև հրեշտակների կերպարանքն է. այդպիսին է Խոսքի անվիճելի վկայությունը: Երբ Գաբրիել հրեշտակը ուղարկվեց Դանիելի մոտ, մարգարեն պատմում է հետևյալը. «… և ահա կանգնած էր մեկը առաջս մարդու երևույթի պես» (Դանիել 8:15 բ): «Եվ ես տակավին խոսում էի աղոթքում, որ այն Գաբրիել մարդը, որ տեսիլքում տեսել էի սկզբում…» (Դան.9:21ա): Իսկ քերովբեները և սերովբեները թևեր ունեցող էակներ են, որոնք սահմանված են Աստծուն անընդմեջ երկրպագություն մատուցելու համար (Ես.6:2,3 և այլ համարներ): Եզեկիել մարգարեն Տեր Աստծուն տեսավ մարդկային կերպարանքով գահի վրա նստած. «… շափյուղա քարի կերպարանքով աթոռի նման մի բան կար, և այն աթոռի նմանի վրա մի (ոչ թե երեք) նմանություն կար մարդու կերպարանքով նրա վրա վերևից» (Եզեկ.1:26): Հովհաննեսը նույնպես միայն Մեկին տեսավ գահի վրա նստած և նույնպես կարողացավ ճիշտ նկարագրել Նրան (Հայտն.4): Ե՞րբ է որևէ առաքյալ կամ մարգարե տեսել երեք աստվածային Անձերի գահի վրա նստած: Բնականաբար, ո՛չ մի անգամ: Հովհաննեսը վկայում է. «Եվ գահի վրա նստողն ասաց. «Ահա ամեն բան նոր եմ անում» (Հայտն.21:5): Երբ խոսվում է հրեշտակների մասին, օգտագործվում է նաև հոգնակի թիվը, բայց երբ Խոսքը Աստծո մասին է, միշտ և միայն եզակի թվով է. «Եվ Հակոբը գնաց իր ճանապարհը, և Աստծո հրեշտակները նրան պատահեցին: Եվ Հակոբը երբ տեսավ նրանց, ասաց. «Սա Աստծո բանակն է», և այն տեղի անունը Մանայիմ դրեց» (Ծննդ.32:1,2): Դրանից հետո նա մինչև լուսաբաց մենամարտեց Աստծո հետ, Որը հայտնվել էր մարդու կերպարանքով և նույնիսկ հարվածել և վնասել էր նրա ազդրի ջիլը, այնպես, որ դրանից հետո նա կաղում էր (Ծննդ. 32:24–32): Աստծո հետ այս փորձառությունից հետո Հակոբը փոխվեց և այդ պահից կոչվեց Իսրայ–Էլ (Աստծո հետ մենամարտող): Նա այդ հանդիպման վայրը կոչեց «Փանու–Էլ» (Աստծո երեսը), որովհետև ասաց. «Որովհետև դեմ առ դեմ տեսա Աստծուն, ու իմ անձը ողջ մնաց» (Ծննդ.32:30): Ծննդ.48:15,16 համարներում նա վկայում է. «Այն Աստվածը, որի առաջ քայլեցին իմ հայրերը՝ Աբրահամը և Իսահակը, այն Աստվածը, որ ինձ խնամում է քանի որ կամ մինչև այսօր, այն Հրեշտակը, որ ինձ ամեն չարիքներից ազատեց…»: Ովսե մարգարեն Հակոբի ունեցած փորձառության մասին պատմում է այս խոսքերով. «…և իր ուժով գոտեմարտեց Աստծո հետ: Եվ գոտեմարտեց Հրեշտակի հետ և հաղթեց, լաց եղավ և աղաչանք արեց նրան: Բեթելում գտավ նրան, և այնտեղ խոսեց մեզ հետ, այսինքն՝ Տերը՝ Զորաց Աստվածը, որի հիշատակը Եհովա է» (Ովսե 12:5,6): Աստծո հետքերին հետևելը Նրա բազմազան հայտնությունների մեջ ավելի ու ավելի գրավիչ է դառնում մեզ համար: Մենք պետք է տեսնենք, թե ինչպես է Աստված հայտնվում և ինչ նպատակով: Ելից 23:20,21 համարներում Աստված ասում է. «Ահա քո առաջ մի հրեշտակ կուղարկեմ, որ քեզ ճանապարհին պահպանի և քեզ տանի իմ պատրաստած տեղը: Զգուշացիր նրա առաջ և նրա խոսքին լսիր, նրա դեմ մի համառիր, որովհետև նա ձեր հանցանքը չի ների, որովհետև Իմ անունը Նրանում է»: Նա հայտնվում է որպես Հրեշտակ, երբ պատգամ է բերում, ահա թե ինչու է Նա կոչվում Ուխտի Հրեշտակ (Մաղաք.3:1, Գործք 7:30–38) և «Իր ներկայության Հրեշտակ» (Ես.63:9): Աստված անձամբ ներկա էր Իր ժողովրդի մեջ Ուխտի Հրեշտակի տեսքով. «Եվ նա ասաց. «Իմ երեսը պիտի գնա, և ես քեզ պիտի հանգստացնեմ»: Եվ Մովսեսն ասաց նրան. «Եթե քո երեսը մեզ հետ չգնա, մեզ այս տեղից մի՛ հանիր» (Ելից 33:14,15): Այդպես է Տեր Աստված խոսում Իր մասին որպես Անձնավորության, այսինքն՝ Իր անմիջական ներկայության: Տիրոջ առաջին գալստյան հետ կապված վերջին ազդարարության մեջ ասվում է Մաղաք.3:1 համարում. «Ահա ես ուղարկում եմ իմ դեսպանը, որ ճանապարհ պատրաստի իմ առաջին, և հանկարծակի է գալու իր տաճարի մոտ այն Տերը, որին դուք որոնում եք, և ուխտի Հրեշտակը, որին դուք հավանում եք. ահա նա գալիս է,— ասում է զորաց Տերը» (Մաղաք.3:1): Հովհաննես Մկրտիչը պատգամաբերն էր, հրեշտակը, առջևից գնացողը, ճանապարհ պատրաստողը, որի մասին Մաղաքիան և Եսային մարգարեացել են (Մատթ.11:10, Մարկ.1:1–3 և այլ համարներ), իսկ Հիսուս Քրիստոսը՝ Տերը, որպես Աստծո Որդի, հաստատում էր Նոր Ուխտը, և ըստ Հայտնության 10–րդ գլխի, կիջնի Իսրայելի մոտ որպես Ուխտի Հրեշտակ: