381 թվականին Կոստանդնուպոլսում ընդունված «Նիկյան հավատո հանգանակում» Հիսուս Քրիստոսի մասին ասվում է. «…Ծնեալ Աստուծոյ Հորէ Միածին, այսինքն յէութենե Հոր: Աստուած յԱստուծոյ, լոյս ի լուսոյ, Աստուած ճշմարիտ, յԱստուծոյ ճշմարտէ, ծնունդ եւ ոչ արարած, նոյն ինքն ի բնութենէ Հօր…»: Ուրեմն Աստվածաշնչում որտե՞ղ է գրված, որ Աստված երկնքում Աստծո մեկ ուրիշ Անձ, Որդի է ծնել: Բնականաբար, ո՛չ մի տեղ: Այդպիսի միտքը ոչ միայն լիովին հակաաստվածաշնչյան է, այլև հակառակ է ողջամիտ դատողությանը: Մինչև հիմա միայն մայրերն են զավակներ ծնել, որոնք հղացվել են հայրերի կողմից: Որդու՝ Մեսիայի ծնունդը, որը Օծյալն է, հաղորդվել է Ծննդ.3:15–ում արված հենց առաջին խոստումի ժամանակ, դրախտում տեղի ունեցած անկումից հետո, և ազդարարվել է ողջ Հին Կտակարանում: Այն կատարվեց այնպես, ինչպես կանխասվել էր Միքիա 5–րդ գլխում և ինչպես պատմվում է Ավետարաններում, այսինքն՝ այստեղ՝ երկրի վրա, Բեթլեհեմում, որը նշանակում է «Հացի տուն»: Հիսուսն իրոք երկնքից իջած կենդանի Հացն է (Հովհ.6:48–58): Աստծո Որդու վերաբերյալ նույնպես պետք է ոչ միայն մնալ թեմայի մեջ, այլև Աստծո Խոսքի ճշմարտության: Ինչպես որ Հին Ուխտի ժամանակ Աստված տեսանելի կերպով հայտն- վեց հոգևոր մարմնի մեջ որպես «Տեր», այնպես էլ Նոր Ուխտի ժամանակ եկավ մարմնավոր մարմնով: «… բայց ինձ համար մի մարմին պատրաստեցիր… որ Քո կամքը կատարեմ, ո՛վ Աստված» (Սաղմ.40:8, Եբր.10:5–10): Միայն այս պահից սկսած ենք Որդուն տեսնում Հոր կողքին: «ԵՍ ԵՄ»–ը հիմա նաև «Դու ես» է, վերջին Ադամը (1 Կորնթ.15:45–49), Աստծո նոր ստեղծագործության սկիզբը (Հայտն.3:14), Անդրանիկը շատ եղբայրների մեջ (Հռոմ.8:29), ինչպես նաև մեռելներից Անդրանիկը (Կողոս.1:18, Հայտն.1:5 և այլ համարներ): Այս ամենը կատարվեց մեր պատճառով: Նա պետք է լիներ Աստծո Գառը, որը վերցնում է աշխարհի մեղքը (Հովհ.1:29), Նա պետք է լիներ Քահանայապետը, որպեսզի սեփական Արյունով մտներ երկնային Սրբարանը (Եբր.9:11,12), Նա պետք է, որպես Մարդ, Միջնորդ լիներ Աստծո և մարդկանց միջև (1 Տիմ.2:5), որպես Բարեխոս (1 Հովհ.2:1)՝ պետք է մնար Հոր մոտ, մինչև որ փրկագնվածները հասնեն կատարելության: Այն, ինչ Հին Կտակարանում գրված էր Որդու վերաբերյալ, այն ժամանակ դեռևս գալիքում էր. «… քեզանից պիտի դուրս գա ինձ համար նա, որ իշխան լինի Իսրայելին, և նրա ելքը վաղուց, հավիտենական օրերից է: Դրա համար նրանց պիտի ձգի մինչև ծնանողի ծնելու ժամանակը» (Միքիա 5:1բ,2): «Ես նրան Հայր կլինեմ, և նա ինձ որդի կլինի…» (2 Թագ.7:14 Եբր.1:5): «Իմ որդին ես դու, ես այսօր ծնեցի քեզ» (Եբր.1:5, 5:5, Գործք 13:33, Սաղմ.2:7): Հավիտենությունը ոչ այսօր ունի, ոչ վաղը: «Այսօր»–ը, ըստ Եբր.4–րդ գլխի և այլ սուրբգրային հատվածների, «փրկության օրն» է, «ընդունելի ժամանակը» (2 Կորնթ.6:2): «Արգանդից ես քեզ հանձնվեցի, իմ մոր որովայնից Դու ես իմ Աստվածը» (Սաղմ.22:10, Ղուկ.1:26–38): «Սրա համար Տերն Ինքը ձեզ նշան կտա. ահա կույսը կհղիանա և կծնի մի որդի և Նրա անունը կկոչվի Էմմանուել» (Ես.7:14, Մատթ. 1:18–25): «Որովհետև մեզ համար մի մանուկ ծնվեց, , մեզ մի որդի տրվեց, և իշխանությունը կլինի նրա ուսի վրա, և նրա անունը կկոչվի Սքանչելի, Խորհրդական, Հզոր Աստված, Հավիտենականության Հայր, Խաղաղության Իշխան» (Ես.9:6, Ղուկ.1:31–35): «Նա դեպի ինձ կկանչի. “Դու ես իմ Հայրը, ո՛վ Աստված և իմ փրկության Վեմը”: Եվ ես առաջնեկ կդնեմ նրան երկրի թագավորների վրա բարձրացած» (Սաղմ.89:26,27): Աստծո Որդու ծննդյան վերաբերյալ այս սուրբգրային հատվածների իրականացումը կարելի է կարդալ Ավետարաններում՝ ավելի ճշգրիտ իմանալու համար: Ղուկասը պատմում է, որ երբ Մարիամը Որդու ծննդյան ազդարարումը ստացավ Գաբրիել հրեշտակի միջոցով, խորապես զարմացավ և ասաց. «Այդ ինչպե՞ս կլինի. չէ՞ որ ես դեռ այր չգիտեմ»: Հրեշտակը պատասխանեց նրան. «Սուրբ Հոգին կգա քեզ վրա, և Բարձրյալի զորությունը քեզ հովանի կլինի, դրա համար այն ծնված սուրբն էլ Աստծո Որդի կկոչվի» (Ղուկ.1:34,35): Ոչ թե Հայրը երկնքում Որդի ծնեց, այլ կույսը ծնեց այստեղ՝ երկրի վրա: Սա զուտ ճշմարտություն է: Հայրը Ծնունդ տվողն է, Որդին մոր արգանդում ծնունդ առածն է, դրա համար շեշտը դրվում է «Միածին Որ- դու»(Հովհ.3:6–18), Աստծո «Միածին Որդու» (Հովհ.1:18 և այլ համարներ) հանդեպ հավատքի վրա: Խոստացված Որդին միայն մեկ անգամ է ծնվել, և երկրի վրա է ծնվել: Չկա երկու որդիություն, ինչպես որ միայն մեկ հայրություն կա: Նախկինում Նա Տերն էր, իսկ հիմա Ծառայի կերպարանք ընդունեց: «Շատ անգամներ ու շատ ձևերով Աստված առաջուց մարգարեների միջոցով մեր հայրերի հետ խոսելով՝ այս վերջին օրերին խոսեց մեզ հետ Որդու միջոցով, որին ամեն բանի ժառանգ դրեց, որի միջոցով աշխարհն էլ ստեղծեց» (Եբր.1:1,2): Հեթանոսությունից եկած եկեղեցական վարդապետները մնացին թեմայի մեջ, բայց ոչ Ճշմարտության, որի մասին միայն Սուրբ Գիրքն է վկայում: Այն պատկերացումներով, որոնք ունեին իրենց բաբելոնյան, եգիպտական, հունական աստվածների և աստվածությունների վերաբերյալ, նրանք մտքի սխալ թույլ տվեցին, որը երբեք ուղղել չի լինի, և որը հետագայում և մինչև հիմա որպես կանոն է ընդունվել բոլոր պաշտոնական կամ անկախ եկեղեցիների կողմից: Նրանք ներկայացրին այս պարադոքսալ և լիովին հակաաստվածաշնչյան տեսությունը, ըստ որի Որդին արդեն երկնքում գոյություն ուներ որպես աստվածային անկախ Անձնավորություն, և այդ նախագոյություն ունեցող Որդին հետո ծնվեց երկրի վրա: Բարց որտե՞ղ է դա գրված Աստվածաշնչում: Բնականաբար, ո՛չ մի տեղ: Դրանից է առաջացել միջագետքյան, արևելյան դիցաբանությունից ծագած «Աստվածամայր» անվանումը, որը վերագրվել է Մարիամին, ինչպես այդ մասին հռչակվեց Եփեսոսի տիեզերաժողովում (Ք. Հ. 431թ.), բայց Աստվածաշնչում ոչ մի անգամ չի հանդիպում: Նրանք վիճում են Որդու ուղարկման վերաբերյալ, առանց հասկանա- լու, որ առաջ Որդին Բանն էր, Լոգոսը: Գրված չէ. «Սկզբում էր Որդին…», այլ գրված է. «Սկզբում էր Բանը … և Բանը մարմին եղավ» (1 Հովհ. 1:1,14): Ողջ Հին Կտակարանում Աստված ուղարկել է Իր ծառաներին և մարգարեներին: Մովսեսը Աստծո կողմից ուղարկված մարդ էր. «Եբրայեցիների Եհովա Աստվածը ինձ քեզ մոտ ուղարկեց ասելով. «Արձակիր իմ ժողովուրդը…»» (Ելից 7:16): Ինչպես նշեցինք, Հովհաննես Մկրտիչը ուղարկված էր Տիրոջ ճանապարհը պատրաստելու համար. «Ահա ես իմ հրեշտակին ուղարկում եմ Քո առաջից» (Մարկ.1:2): Տասներկու առաքյալները նույնպես ուղարկված էին (Մատթ.10:5), յոթանասունը՝ նույնպես (Ղուկ.10:1): Պողոսը, ինչպես նրան ասվեց, նույնպես ուղարկված էր. «Գնա՛, որովհետև Ես քեզ հեռու, հեթանոսների մեջ եմ ուղարկելու» (Գործք 22:21): Տերն Ինքն ասաց. «Ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում ձեզ. “Ով որ ընդունի նրան, ում ես կուղարկեմ, ինձ է ընդունում, իսկ ինձ ընդունողը ինձ ուղարկողին է ընդունում”» (Հովհ.13:20): ԱՅՍՊԵՍ Է ԱՍՈՒՄ ՏԵՐԸ. «Ինչպես Իմ Հայրն Ինձ ուղարկեց, Ես էլ ձեզ եմ ուղարկում» (Հովհ.20:21): «Դրա համար ահա Ես ձեզ մոտ մարգարեներ, իմաստուններ ու դպիրներ կուղարկեմ…» (Մատթ.23:34): «Երուսաղե՜մ, Երուսաղե՜մ, մարգարեներ կոտորող, քեզ մոտ ուղարկվածներին քարկոծող…» (Մատթ.23:37): Մինչդեռ այս բոլոր մարգարեները, ինչպես նաև Աստծո Որդին, ծնվեցին այստեղ՝ երկրի վրա: Հետևաբար Նա էլ կարող էր ասել. «…որովհետև ես մենակ չեմ, այլ ես ու ինձ ուղարկող Հայրը» (Հովհ.8:16):