Ո՞րն է տարբերությունը ողջամիտ և կեղծ վարդապետությունների միջև: Ինչպե՞ս զանազանել ճշմարտությունը կեղծիքից: Ի՞նչ է ասում Սուրբ Գիրքը դրա վերաբերյալ: Ամեն մարդ կարող է պահել իր սեփական կարծիքը, բայց այսպես, թե այնպես, այն բացարձակապես ոչ մի արժեք չունի Աստծո թագավորության մեջ: Պետք է համեմատել աստվածաշնչյան հիմնական վարդապետությունը եկեղեցական հայրերի դոգմաների հետ, որոնք շեղվում են աստվածաշնչյան ուսմունքից: Աստվածության, մկրտության և այլ թեմաների վերաբերյալ հիմնական վարդապետություններում եկեղեցական դոգմաները չեն համապատասխանում առաքյալների ուսմունքին: Առանց այդ գիտակցելու՝ շատերը, չնայած օրհնություններին, ապրում են ավանդական կեղծիքների մեջ: Այդպիսին է ողբերգական հաշվեկշիռը շնորհքի ժամանակի վերջում: Աստծո կողմից ուղարկված մարգարեները, առաքյալները և վարդապետները ճանաչում էին միայն մեկ Աստծո, ոչ թե եռակի: Նրանք չէին ճանաչում նաև, Jesus only (Միայն Հիսուս) վարդապետությունը: Նրանք ճանաչում էին Աստծուն այնպես, ինչպես Նա հայտնվել է Իր բազմազանության մեջ: Երրորդության վարդապետությունը, ըստ որի երեք հավասար, աստվածային Անձեր գոյություն են ունեցել հավիտենությունից ի վեր, սուրբգրային չէ և համապատասխանում է հին, հեթանոսական տեսությանը, որը ի միջի այլոց, դեռ գոյություն ունի բուդդիզմում: Նոր Կտակարանի Եկեղեցու զարգացումը շատ նմանություններ ունի Իսրայելի հետ: ,Եվ ժողովուրդը տեսավ, որ Մովսեսը ուշացավ սարից իջնելու և Ահարոնի մոտ ժողովվեցավ ժողովուրդը և ասացին նրան. ,Վեր կաց մեզ համար աստվածներ շինիր, որ մեր առաջին գնան ե (Ելից 32:1): Նա պատասխանեց այդ խնդրանքին և մի ոսկե հորթ պատրաստեց, որովհետև Եգիպտոսում երկրպագում էին ցուլին: Այնուհետև գրված է. ,Եվ ասեցին. ,Սրանք են քո աստվածները, ով Իսրայել, որ քեզ Եգիպտոսի երկրից հանեցինե (հ.4): Պատկերացրեք. Իսրայելի Աստվածը հայտնվել էր լեռան վրա և առաջին հերթին, ասել էր. ,Ես եմ Եհովան՝ քո Աստվածը, որ քեզ Եգիպտոսի երկրից՝ ծառայության տնից հանեցի: Բացի Ինձանից ուրիշ աստվածներ չունենասե: (Ելից 20:2,3): Այդ նույն ժամանակ Ահարոնը ժողովրդի հետ խախտեց այդ պատվիրանը, կռապաշտություն արեց և հորթին աստված կոչեց: Երբ Տեր Հիսուսը ուշացրեց Իր խոստացված գալուստը, եկեղեցական հայրերը նույնն արեցին. նրանք ստեղծեցին և ձևակերպեցին երեք գլուխ և երեք կերպարանք Աստծու, որը համապատասխանում էր հեթանոսական օրինակին, և ասացին. «Ահա քո Աստվածը», ո՛վ քրիստոնեությունե: Նա, ով համարձակվում է դիպչել այդ ձևակերպմանը, նրա հետ վերաբերվում են այնպես, կարծես նա վիրավորել է ամենասրբազան բանը: Մինչդեռ ո՞րն է ճշմարիտ հավատքը: Պողոսը մեծ կարևորություն էր տալիս ճշմարիտ վարդապետությանը և շեշտել է. Որովհետև մեկ է Աստված, որ արդարացնում է (Հռոմ.3:30): Մեկ ուրիշ տեղ գրում է. «Բայց մեկի դեպքում միջնորդ չի լինում, իսկ Աստված մեկ է» (Գաղատ.3:20): Սուրբ Գրքում ոչ մի անգամ գրված չէ. «Եռամեկ Աստված», «Երրորդություն», ոչ էլ «երկնային Որդի» կամ «Հավիտենական Որդի»: Այսպես ձևակերպված Աստվածը լիովին օտար է առաջին Եկեղեցուն, մարգարեներին և առաքյալներին: Հստակ մտածողություն ունեցող ոչ մի մարդ Աստծո Խոսքի ներկայության մեջ չի կարող պնդել, որ երկնքում իշխում են երեք հոգի և այդ երեքը մեկ են ամեն բանում, այսինքն, երրորդություն են կազմում: Եթե այդ Երրորդությունը գոյություն ունեցած լիներ երկնքում, Աստվածաշնչում այդ մասին վկայություն կլիներ: Քանի որ դա չկա Աստվածաշնչի ոչ մի տեղում, դա չի կարող լինել նաև երկնքում: Շատերը չափազանցնում են և բարձրաձայն գոռում են. ,Այժմ հրավիրում ենք շատ սուրբ Երրորդությանըե: Ներկայացնողը նաև հրավիրում է Հորը, և բոլորը խանդավառությամբ ծափահարում են: Հետո Որդին է հրավիրվում, և նորից աղմուկով ծափահարում են: Հետո շատ առանձնահատուկ կերպով հրավիրում են Սուրբ Հոգուն, և բոլորը խանդավառված են: Մի՞թե որևէ մեկը լրջորեն կարծում է, որ կան երեք Հավիտենականներ, երեք Ամենակարողներ, երեք Ամենագո Անձեր: Ուրեմն դա միակ Աստվածը չէ, որի մասին խոսում է Աստվածաշունչը: Երեք անկախ Անձերը երեք Աստված են, ոչ թե մեկը, եթե լեզուն դեռ իմաստ ունի: Դրանում է մեծ ուրացությունը, որի մասին Պողոսը հաղորդել է, և որը իրականացել է, երբ քրիստոնեությունը լքեց հայտնության հրեական հիմքը: Ողջ Հին Կտակարանում ,ուրացությունե նշանակել է հեռանալ մեկ և միակ ճշմարիտ Աստծուց և գնալ այլ աստվածների մոտ: Նոր Կտակարանում, երբ հեռացան մեկ և միակ ճշմարիտ Աստծուց և գնացին ,Եռանձնյաե աստվածության մոտ, սկիզբ դրվեց մեծ ,ուրացությանըե: Պողոսը գրում է գաղատացիներին. ,Զարմանում եմ, որ ձեզ Քրիստոսի շնորհի մեջ կանչողից դեպի ուրիշ ավետարան եք այդպես արագ փոխվումե (Գաղատ.1:6): Նույն գլխում նա անեծք է հռչակում նրանց վրա, ովքեր ուրիշ ավետարան են քարոզում: Հետագայում նա հարց է տալիս. ,Ձեզ ո՞վ հմայեց ե (Գաղատ.3:1): Գրեթե բոլորը նույն հանդիմանությունն են ստանալու մկրտության եռամիասնական ֆորմուլայի հետ կապված, որը նրանք օգտագործում են ամենուրեք: Նոր Կտակարանի հիմնումից ի վեր բոլոր հավատացյալները մկրտվել են Տեր Հիսուս Քրիստոսի Անունով, ինչպես Պետրոսը պատվիրեց Եկեղեցուն իր առաջին քարոզի ժամանակ, Սուրբ Հոգու առաջնորդությամբ, Եկեղեցու հիմնվելու օրը (Գործք 2:38): Շատերը համաձայն են եկեղեցական ավանդույթների, բայց բոլորովին համաձայն չեն Աստծո Խոսքի հետ: Նույն մարդիկ, որոնք այնքան զորավոր կերպով օգտագործում են Հիսուսի Անունը, կտրականապես մերժում են մկրտվել սուրբգրային ձևով՝ Տեր Հիսուս Քրիստոսի Անունով, ինչպես պատվիրել և այդպես էլ արել են Պետրոսը, Պողոսը, մյուս առաքյալները մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի պատվերով: Մինչդեռ դա նրանց բավարար չէ, և Տեր Հիսուս Քրիստոսի Անունով մկրտությունը, որի մասին գրված է Աստվածաշնչում, նրանք բացահայտ կերպով հերձված են համարում, և անում են այդ թե՛ բանավոր, թե՛ գրավոր: Արժե մտածել այդ մասին: Այսօրվա հերձվածողները դրանով մեղադրում են Թագավորության բանալիները ստացած Պետրոսին և աստվածային կոչման շնորհիվ քարոզող և գործող Պողոսին այն բանում, որ նրանք սխալ են սովորեցրել և սխալ են մկրտել և դրանով մոլորեցրել են առաջին Եկեղեցու հավատացյալներին: Նրանք իրենք չեն հետևում մեր Տիրոջ պատվերին առաքյալների նման, այլ միայն կրկնում են Մատթ.28:19-ում գրվածը՝ որպես ազդեցիկ, կախարդական ֆորմուլա: Մի՞թե բոլորին հայտնի չէ, որ ողջ հին, ,քրիստոնեական մայրցամաքում ,երեք բարձր տիտղոսների կիրառումով զբաղվում են մոգությամբ, կախարդությամբ, ոգեհարցությամբ, ամեն տեսակ աճպարարությամբ և օկուլտիզմով: Աստվածաշնչի քննադատական հետազոտությունը հաստատում է, որ Մատթ.28:19-ում գրվածը ձեռագրում նախապես այսպես է հնչել. «en to onomati mou» ,Իմ անունով, ինչպես այդ պնդում է եկեղեցական վարդապետ Եվսեբիուսը: Համաձայն Եկեղեցու պատմության գրվածքների՝ Քրիստոսից հետո առաջին դարերում դեռևս մկրտում էին Հիսուս Քրիստոսի Անունով: Այնուհետև մարդիկ Աստվածաշնչում ներմուծեցին իրենց վարդապետական կարծիքները: Ահա թե ինչու Աստվածաշնչի հետագա թարգմանություններից շատերում, ինչպես նաև բոլոր մայրցամաքներում կարդացված ,Ջեյմս թագավորի տարբերակումե, գրված է 1 Հովհ.5:7-ի հավելումը. «Որովհետև երեքն են որ երկնքում վկայում են…», թեև այդ համարը չկա բնագրում: Այն գրված չէ նաև եբրայական տեքստում, գերմաներեն լեզվով Աստվածաշնչի հրատարակություններում, ինչպես օրինակ, Ցյուրիխի հրատարակության մեջ, որը գոյություն ունի Ցվինգլիի ժամանակներից, ոչ էլ Ժ. Ն. Դարբիի ֆրանսերեն թարգմանության մեջ և Լյութերի բնօրինակ թարգմանության մեջ: Մինչդեռ ավանդույթի համաձայն այն թողել են Սուրբ Գրքում և նույնիսկ քարոզում են դրա վերաբերյալ: Պարականոն գրքերը նույնպես Աստվածաշնչի մաս չեն կազմում: Դժբախտաբար, Աստվածաշունչը նույնպես ընկել է մարդկանց ձեռքը. ինչպիսի՜ ողբերգություն: Որոշ ժամանակ ի վեր ,Հայր մերե աղոթքին այսպես կոչված ,օրհնաբանություն են ավելացրել, իսկ վերջերս նույնիսկ այսպիսի վերջավորություն՝ «Հանուն Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու»: Նույնիսկ Աստվածաշնչի տարբեր լեզուներով թարգմանություններում պատահում են լուրջ տարբերություններ: Պետք է ասվի ևս մեկ անգամ. հրեաների վրա դրված անեծքները, խաչակրաց արշավանքները, կախարդուհիների դատերը, խարույկները, ինկվիզիցիան, հրեաների և այլադավանների հալածանքն ու սպանությունը, այդ ամենը եղել են «հանուն Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու»: Նույնիսկ Ֆրանսիայում երեսուն միլիոնից ավելի հուգենոտների կոտորածի ժամանակ դահիճները ամբիոնից եռամիասնական ,օրհնությունե ստացան: Նույնիսկ այսօր որևէ կրոնական ուխտի մեջ մտնելու համար պետք է երդվեն «հանուն Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու». այդպես են անում նույնիսկ հրեաները մասոնական կարգ մտնելու համար: Բոլոր նրանք, ովքեր պատկանում էին Հիտլերի ԷՍԷՍ ջոկատների նեղ շրջանակին, պետք է կրեին սև համազգեստ, աջ թևին պետք է ունենային դաջվածք, պետք է կրեին մի գոտի, որի ճարմանդի վրա գրված էր «Արյուն և պատիվ», նրանց գլխարկի վրա մեռածի գլուխ էր նկարած, և նրանք իրենց հավատարմության երդումը պետք է տային Ռեյխին, դրոշին և ֆյուրերին «հանուն Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու»: Ողջ Եկեղեցու պատմության մեջ այդ ֆորմուլայի ներքո միլիոնավոր մարդիկ են սպանվել դաժանորեն: Աուսշվիցից ողջ մնացած հրեաները մահվան նախկին ճամբար այցելության ժամանակ ինձ անձամբ պատմել են, ինչպես նաև հանրային հեռուստատեսությամբ Հոլոկոստի տարելիցի կապակցությամբ, որ սև համազգեստ հագած սբիրները կանոնավոր կերպով մասնակցում էին ճամբարի կաթոլիկ մատուռի պատարագներին: Մինչ գազախցիկներից ծուխը բարձրանում էր երկինք, մատուռից բարձրանում էր խնկի ծուխը և աղոթքներ էին ասում ,հանուն Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգուե: Նա, որ ծանոթ է Եկեղեցու պատմության միջազգային գրվածքներին, գիտի, որ Երրորդության գաղափարը և դրա հետ կապված մկրտության երրորդաբանական ֆորմուլան հաստատվել է միայն Քրիստոսից հետո երրորդ դարում: Պոլիկարպոսը և Իրենեոսը դեռևս չգիտեին որևէ քրիստոսաբանական վեճի մասին. նրանք ճանաչում էին Քրիստոսին այնպես, ինչպես առաքյալներն էին քարոզել: Այս տեսությունը քննարկվեց Նիկիայի տիեզերական ժողովում (Ք. Հ. 325 թ.), և ձևակերպվեց Քաղկեդոնի տիեզերական ժողովում (Ք. Հ. 381 թ.): Որպես համընդհանուր ընդունելի եկեղեցական դոգմա՝ այն հռչակվեց միայն 441 թվականին Լեվոն Մեծ պապի ժամանակ: Պատմաբանները միակարծիք չեն այն փաստի վերաբերյալ, թե եղել են 50 թե 60 միլիոն նահատակներ, որոնք սպանվել են Երրորդության եկեղեցու կողմից: Այլադավանների և հրեաների համար, որոնց համարում էին ,Քրիստոսի զազրելի և կարծրասիրտ սպանողներե դրված էին հետևյալ պայմանները՝ ընդունել ,Եռամեկ Աստծոե հանդեպ հավատքը և մկրտվել եռամիասնական մկրտությամբ: Բայց հատկապես հրեա հավատացյալը չէր կարող այդ անել իր հոգու գնով, որովհետև դրանով կխախտեր Աստծո առաջին և ամենասուրբ պատվիրանը: ԱՅՍՊԵՍ Է ԱՍՈւՄ ՅԱՀՎԵՆ. «Լսի՛ր, ո՚վ Իսրայել, մեր Եհովա Աստվածը՝ Եհովան մեկ է» (2 Օրին.6:4): Այս նահատակների հոգիները ըստ Հայտն. 6:9-11 համարների, վրեժխնդրություն են աղաղակում. ,Երբ հինգերորդ կնիքը բաց արեց, սեղանի տակ տեսա նրանց հոգիները, որ սպանվել էին Աստծո Խոսքի համար և այն վկայության համար, որ ունեին: Նրանք բարձրաձայն աղաղակում էին և ասում. «,Մինչև ե՞րբ, ո՛վ սուրբ և ճշմարիտ Տեր, չես դատում ու մեր արյան վրեժը երկրի վրա բնակվողներից չես առնում»: (Հայտն. 6:9-11): Պետք է հարց տալ. ո՞րն է այն հաստատությունը, որը պետք է հաշիվ տա Աստծուն դրա համար: Ու՞մ մասին է խոսվում հետևյալ համարներում. ,Քանի որ սրբերի ու մարգարեների արյունը թափեցին ե (Հայտն.16:6): «Եվ տեսա այն կնոջը՝ սրբերի արյունով ու Հիսուսի վկաների արյունով արբած» (Հայտն.17:6): ,Եվ կինը, որին տեսար, այն մեծ քաղաքն է, որ թագավորում է երկրի թագավորների վրաե (Հայտն.17:18): «Եվ նրա մեջ գտնվեց մարգարեների, սրբերի և երկրի վրա սպանվածների արյունը» (Հայտն.18:24): Եկել է ժամը որոշման: Ամեն վարդապետություն, ամեն կիրառություն, հավատքի ողջ ժառանգությունը պետք է քննվեն Աստծո Խոսքի Լույսի տակ: Այժմվանից վերոհիշյալ խոսքերի միջոցով բոլորը գիտություն ունեն այդ խոսքերի վերաբերյալ: Հնարավո՞ր է արդյոք, որ թեկուզ մեկը խուսափի վերջին դատաստանից՝ առանց պատասխանատվություն կրելու: Ինչ վերաբերում է հավատքին, ո՞վ է պատկանում Արյունով գնված Եկեղեցուն, և ո՞վ է պատկանում արյունով պղծված մայր-եկեղեցուն, որը միաժամանակ նկարագրվում է որպես մեծ Բաբելոն (Հայտն.17:1-6): Այժմ յուրաքանչյուրը պետք է ինքն իրեն որոշի, թե որտեղ է գտնվում ինքը հավատքով: Ռեֆորմացիայի հոգևոր պոռթկումից ի վեր Տերը Իր ժողովրդին քայլ առ քայլ դուրս է հանում այն ամենից, ինչ սուրբգրային չէ, մինչև որ Եկեղեցին լիովին կառուցվի առաքյալների հիմքի վրա: Քարոզիչ եղբայրներ, մի՞թե չեք տեսնում, թե ուր է տանում ճանապարհը: Դուք հիմնել եք աստվածաշնչյան դպրոցներ և սովորեցնում եք մյուսներին, ինքներդ չե՞ք ուզում Աստծուց սովորել: Մի՞թե չեք տեսնում, որ միակ Աստված Նոր Կտակարանում մեր փրկության համար, հայտնվեց որպես Հայր երկնքում, Որդու մեջ՝ երկրի վրա, և Սուրբ Հոգու միջոցով՝ Եկեղեցում: Դա կատարվեց Նոր Կտակարանի՝ Ուխտի միակ Անունով՝ Տեր Հիսուս Քրիստոսի Անունով, որը միակ Անունն է, որում գտնվում է աստվածային փրկությունը, որով մկրտվում են հավատքի եկածները: Հին Կտակարանում ոչ ոք չի աղոթել՝ ,Հայր մեր, որ երկնքում եսե, այլ դիմել են Տեր Աստծուն: Այս անվանումը գտնում են 6700 անգամ: Ոչ մի մարգարե չի իմացել ,երկնքում գտնվող հավիտենական Որդուե մասին, ոչ էլ կանչել են Նրան: Հենց սա է նոր խորհուրդը, որ ազդարարվել և խոստացվել է Հին Կտակարանում, սա է Աստծո անըմբռնելի և անբացատրելի հայտնությունը Քրիստոսով (2 Կորնթ. 4:6, Կողոս. 2:2,3, 1 Տիմ.3:16 և այլ համարներ): Նա, ով չունի այս հայտնությունը, սխալ կհասկանա Խոսքի տառը, սխալ կբացատրի և սխալ տեղում կդնի: Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու Անունը, որով պետք է մկրտվենք, իրականում Տեր Հիսուս Քրիստոս է: Եբրայական ,Յահշուաե անունը նշանակում է ,Յահվե-Փրկիչ, ինչպես , Էմմանուել նշանակում է ,Աստված մեզ հետ: Ճշմարիտ դավանությունը այսպես է հնչում. Հին Կտակարանի Տերը (Յահվեն) Նոր Կտակարանի Հիսուսն է (Տերը): Սա է աստվածաշնչյան ճշմարտությունը: Հոր Անունն ուրեմն Որդու Անունն է (Սաղմ.22:22), որում Նա ճանաչվել է: Բոլոր քարոզիչներին և ավետարանիչներին, ինչպես նաև բոլոր հավատացյալներին կոչ ենք անում համաձայնել, որ առաքյալների ժամանակներում և նույնիսկ 200 տարի անց ոչ մի աստվածաշնչյան գործողություն և աղոթք չի արվել եռամիասնական ֆորմուլայով: Պետրոսը ՝ առաջին ժամի մարդը, կատարեց այն, ինչ հարուցյալ Տերը պատվիրել էր Իր աշակերտներին. «Նրանց սովորեցրեք, որ այն ամենը, ինչ ձեզ պատվիրեցի, պահեն» (Մատթ. 28:20): 40 օրվա ընթացքում Տերը Իր աշակերտների հետ խոսեց Աստծո Թագավորության մասին: Նա նրանց սովորեցրեց և լիազորություն տվեց (Գործք 1:1-3): Այդ առիթով Նա նրանց տվեց նաև ավետարանչության կարգադրությունը, որը նրանք գործի դրեցին: Քրիստոսի վարդապետությունը եղել է և մնում է Աստծո վարդապետությունը: «Իմ ուսուցումը իմը չէ, այլ ինձ ուղարկողինն է: Եթե մեկը ցանկանում է նրա կամքը կատարել, նա այդ ուսուցման մասին կիմանա, թե արդյոք Աստծու՞ց է, թե՞ ես ինձանից եմ խոսում» (Հովհ.7:16,17): Իսկ առաքյալների վարդապետությունը միշտ եղել է և մնում է Քրիստոսի վարդապետությունը: «Ամեն ոք, ով հանցանք է գործում և Քրիստոսի վարդապետության մեջ չի մնում, Աստված չունի. ով որ մնում է Քրիստոսի վարդապետության մեջ, նա Որդուն էլ ունի, Հորն էլ: Եթե մեկը ձեզ մոտ գա և այս վարդապետությունը չբերի, նրան ձեր տուն մի ընդունեք ու նրան բարև մի տվեք: Որովհետև ով որ նրան բարև ասի, նրա չար գործերին մասնակից կլինի» (2 Հովհ. 9-11):