Եկեք տեսնենք, թե ինչ արեցին մի կողմից Աստված, մյուս կողմից մարդիկ առաքինի Մարիամի հետ, ինչպես իրականում կոչվում էր Մարիամ աղջիկը: Նա կույս էր, որի վրա կատարվեց ավետիքը, որ տվել էր Աստված Եսայիա մարգարեի միջոցով. «Ահա կույսը կհղանա և կծնի մի որդի, և նրա անունը կկանչի Էմմանուել» (Ես. 7:14): Երբ Աստվածաշնչի նոր թարգմանություններում «կույս» բառի փոխարեն գրվում է երիտասարդ կին, ապա դա կոպիտ աղավաղում է իմաստը: Աստվածային իրադարձությունից առաջ Մարիամը «երիտասարդ կին» չէր, նա այդ դարձավ ավելի ուշ: Նա կույս էր, երբ Սուրբ Հոգին իջավ նրա վրա: Կույսի նշաններն են մաքրությունը և անմեղությունը: «Եվ Հիսուս Քրիստոսի ծնունդն այսպես էր. այսինքն` նրա մայրը` Մարիամը, նշանված լինելով Հովսեփին, դեռ մինչև նրանց իրար մոտ գալը Սուրբ Հոգուցը հղացած գտնվեցավ» (Մատթ. 1:18): Հովսեփը այնպես էր հիասթափվել, որ ցանկանում էր թողնել նրան: Մենք կարող ենք մտնել նրա դրության մեջ և զգալ, թե ինչ է կատարվում նրա ներսում: «Եվ նրա մարդը Հովսեփը, արդար լինելով և նրան խայտառակել չուզենալով, խորհեց ծածուկ արձակել նրան»: Նա չէր ցանկանում աղմուկ բարձրացնել, բայց այնպես էր տրտմել, որ ուզում էր բաժանվել նրանից: «Եվ մինչդեռ նա մտածում էր այս, ահա Տիրոջ հրեշտակը երազում երևեցավ նրան և ասեց` Հովսեփ` Դավթի որդի, մի վախենար քեզ մոտ առնել քո կին Մարիամին (գերմաներեն թարգմ.` քո նշանածին` որպես կին), որովհետև նրանում ծնվածը Սուրբ Հոգիիցն է» (հմ. 20): Այստեղ մենք գտնում ենք առաջին նշումը Սուրբ Գրքում, որ նշանածը հետագայում դարձավ նրա կինը: Ով կարդա շարունակությունը, նա կտեսնի, որ Հովսեփը գործում էր ճշգրիտ իրեն տված ցուցմունքի համաձայն: «Եվ Հովսեփը քնիցը զարթնելով այնպես արավ, ինչպես Տիրոջ հրեշտակը հրամայեց իրան, և առավ իր կինն իր մոտ: Եվ չգիտեր նրան, մինչև որ նա իր անդրանիկ որդին ծնեց, և նրա անունը կոչեց Հիսուս» (հմ. 24, 25): Բավականին պարզ է ասված. միայն Հիսուս Քրիստոսի ծնվելուց հետո նա ամուսնական հարաբերությունների մեջ մտավ Մարիամի հետ: Այդ ամուսնությունից առաջացան չորս տղաներ և մի քանի աղջիկներ, որոնց քանակը ասված չէ: «Չէ՞ որ նա հյուսնի որդին է, չէ՞ որ սրա մայրը Մարիամ է կոչվում և եղբայրները Յակոբոս և Յովսեփ և Սիմոն և Յուդա. Եվ չէ՞ որ սրա ամեն քույրերը մեզ մոտ են» (Մատթ. 13:55, 56): Սա է աստվածաշնչյան ճշմարտությունը, իսկ մնացած ամենը ի պատիվ Մարիամի կազմված հորինվածքներ են: Արդեն Մատթ. 1:16–ում Հովսեփը մտցված է ծննդաբանական ցուցակի մեջ` որպես Մարիամի ամուսին: Եկեք ուրիշ վկայություններով ևս հաստատենք այն փաստը, որ տեղի էր ունեցել ամուսնություն, որի հետևանքով ծնվել էին երեխաներ: Մարկոս ավետարանիչը այդ մասին պատմում է 6–րդ գլխի 3–րդ համարում: Ղուկասը ազդարարում է մեզ, որ Նրա մայրը և Նրա եղբայրները եղել էին Նրա մոտ: Նրան հայտնեցին. «Մայրդ և եղբայրներդ դուրսը կանգնած ուզում են քեզ տեսնել: Նա էլ պատասխանեց և ասեց նրանց. Իմ մայրը և իմ եղբայրները նրանք են, որ Աստծո խոսքը լսում են և անում» (Ղուկ. 8:20, 21): Հիսուսը չէր եկել երկրային բարեկամական հարաբերությունները շտկելու, դրա համար Նա չէր կարող հատուկ ուշադրություն դարձնել բնական մորը և նրա տղաներին: Նա համապատասխան ճշտումը մտցրեց, որպեսզի ընդգծի, թե ովքեր են իսկական Աստծու զավակները. նրանք, ովքեր վարվում են Աստծու Խոսքով: Այնուամենայնիվ, սխալ ներշնչումները սկսեցին արտահայտվել արդեն այն օրերին: Մեզանից դա էլ թաքնված չի մնացել. «Եվ եղավ, որ նա այս խոսելիս ժողովրդի միջիցը մի կին ձայն բարձրացրեց և ասեց. Երանի այն որովայնին, որ քեզ կրեց, և այն ծծերին, որ քեզ ծծեցրին: Նա էլ ասեց. Այո՛, երանի նրանց, որ Աստծո խոսքը լսում են և նրան պահում» (Ղուկ. 11:27, 28): Փառաբանության ուղղված ի՜նչ ձայն հնչեց այնտեղ: Սակայն Տերը ուղղեց այն հենց տեղում: Որպեսզի հնարավոր լինի հաջողությամբ զարգացնել Մարիամի պաշտամունքը, նույնիսկ աղավաղվել և սխալ էր թարգմանվել Ղուկ. 1:28–ը. «Եվ հրեշտակը նրա մոտ գալով ասեց. Ողջույն քեզ, ով շնորհընկալ (գերմ. շնորհք տրված). Տերը քեզ հետ. Օրհնեալ ես դու կանանց մեջ»: Կաթոլիկ հավատի ուսմունքում կարդում ենք. «Ուրախացիր, դու, Մարիամ, շնորհքով լեցված, Տերը քեզ հետ»: Այստեղ երկնքի չափ տարբերություն կա. շնորհքով պարգևված և շնորհքով լցված: Մարիամը գնացել է նույն կյանքի ուղիով, ինչ որ մյուս աղջիկները: Մինչև Գաբրիել հրեշտակի նրա հետ խոսելը նա նշանված էր Հովսեփի հետ և պետք է ամուսնանար նրա հետ: Նշանված Մարիամի հետ հրեշտակը խոսեց. «Մի վախենար, Մարիամ, որովհետև Աստվածանից շնորհք գտար» (հմ. 30): Նա, բնականաբար, զարմացած էր երկնային լրատուով և նրա լուրով: Այդ համարը մեկ անգամ ևս հաստատում է, որ Մարիամը լցված չէր շնորհքով, այլ, ինչպես գրված է` «Աստվածանից շնորհք գտավ»: Դրա համար նա ասաց. «Ահա Տիրոջ աղախինն եմ. թող քո խոսքի պես լինի ինձ: Եվ հրեշտակը գնաց նրանից» (հմ. 38): Սուրբ Գրքում չկա ոչ մի տեղ, որը մեզ գցի կախվածության մեջ Մարիամի շնորհքից կամ նույնիսկ Հովսեփի բարյացակամությունից: Ընդհակառակը, Աստծու շնորհքը մեզ հայտնվեց մարմնացած Խոսքով, որը բնակվում էր մեր մեջ (Հովհ. 1): Շնորհքը և այսօր կարելի է գտնել միայն և բացարձակապես Փրկչի մոտ. «Եվ նրա (ոչ Մարիամի) լիությունիցը մենք ամենքս առանք շնորհք շնորհքի տեղ: Որովհետև օրենքը Մովսեսի ձեռովը տրվեցավ. շնորհքը և ճշմարտությունը Հիսուս Քրիստոսի ձեռովն եղավ» (Հովհ. 1:16, 17): Դրա վերաբերյալ նույնպես մեզ վկայություն է թողված Սուրբ Գրքում: Որդին Մարիամի կրծքի մոտ չէ, ոչ էլ ձեռքերի վրա, ինչպես այդ ցույց է տրվում և ներկայացվում անթիվ նկարներում, այլ ինչպես գրված է Հոր ծոցում. «Աստծուն ոչ ով երբեք չի տեսել, բայց միայն Որդին` Հոր ծոցումը լինողը, նա պատմեց» (հմ. 18): Բոլոր մոր և մանկան, այսպես կոչված, հրաշագործ կերպարները և խորհրդանշական պատկերները փոխ են վերցված հեթանոսական բեղմնավորության պաշտամունքի աստվածներից և աստվածուհիներից: Մոլորության մեջ այդ անկումը Աստծու ծառայությունից բերեց կռապաշտության: Չէ՞ որ Հիսուսը Մարիամի «օրհնյալ» պտուղը չէ, ինչպես սխալ սովորեցնում են: Մարիամը միայն աստվածային էության կրողն էր: Հաջորդ համարներում մեր աչքերի առաջ է հայտնվում Մարիամի մարդկային անկարողությունը: Զատկի տոներից հետո Երուսաղեմում մարդիկ տուն վերադառնալու ճանապարհը բռնեցին: Միայն տասներկուամյա Հիսուսը մնացել էր տաճարում, այնպես, որ ընտանիքը սկզբից չէր նկատել այդ: «Երեք օրից հետո եղավ, որ նրան տաճարի մեջ գտան, վարդապետների մեջ նստած...» (Ղուկ. 2:46): Մարիամը, ինքնըստինքյան, շատ մտահոգված էր և այդ պատճառով չէր մտածում, թե ինչ էր խոսում, երբ հանդիմանեց Նրան. «Որդյակ, ինչո՞ւ համար մեզ այսպես արիր. ահա հայրդ և ես ցավելով որոնում էինք քեզ» (Ղուկ. 2:48): Տղայի պատասխանը ասվածի պարզ ուղղումն էր. «Ինչո՞ւ համար էիք ինձ որոնում, դուք չգիտեի՞ք, թե պետք է որ ես իմ Հոր տանը լինեմ» (հմ. 49): Նա վկայակոչեց ոչ թե հյուսն Հովսեփի արհեստանոցը, այլ Իր երկնավոր Հորը, և դրանով իսկույն շտկեց Մարիամի ասածը, որն այն պահին սխալմամբ ի նկատի ուներ Հովսեփին` որպես Նրա հայր: Այն, որ ինքը` Մարիամը, կարիք ուներ շնորհքի և փրկության, տեսնում ենք նրանից, որ նա էլ Հիսուս Քրիստոսի համբարձումից հետո գնացել էր վերնատուն և այն հարյուր քսան հոգու շարքերում էր, որոնք ստացան այնտեղ Սուրբ Հոգին. «Սրանք ամենքը միշտ միաբան աղոթք և աղաչանք էին անում կանանց հետ և Հիսուսի մայր Մարիամի և նրա եղբայրների հետ» (Գործք 1:14): Նրա եղբայրների մասին, որոնք նույնպես վերնատանն էին, ասված է, որ նրանք սկզբից չէին հավատացել Նրան (Հովհ. 7:3–5): Այն ժամանակ Մարիամին չէին պատվում, նա պատկանում էր նրանց, ովքեր իրենք էլ էին աղոթք անում, որ Սուրբ Հոգին գա իրենց վրա: Անձամբ Սուրբ Հոգու ստանալը անհրաժեշտ է Աստծու ամեն մի զավակի համար, հետևաբար Մարիամի համար նույնպես: Ասված է. «Որդին կկատարի Մարիամի ամեն ասածը»: Որտե՞ղ է դա գրված: Այդ խոսքերով միայն սուտ հույս են արթնացնում մարդկանց մեջ: Այդ մտքի հիմքում է դրված դրույթը, որ Նա Աստծու և Մարիամի Որդին է: Բայց ոչ մի այդպիսի արտահայտություն չի պարունակվում Սուրբ Գրքում: Նա Աստծու Որդին է, Մարիամը միայն անոթ էր: Երբ Գալիլեայի Կանայի հարսանիքում գինին չհերիքեց, Մարիամը ասաց Հիսուսին. «Գինի չունին: Հիսուսը նրան ասեց. Քեզ ի՞նչ բան կա ինձ հետ, կին. իմ ժամանակը դեռ չի հասել» (Հովհ. 2:3, 4): Նուրբ խնդրանքի համար դա մի չոր պատասխան էր, որը պետք է ցույց տար, որ Նրա վրա ազդել չէր կարող ոչ մի մարդ, նույն թվում և Մարիամը: Այնուամենայնիվ, բարի խորհուրդը, որ նա տվեց սպասավորներին, մեզ էլ է հարկավոր ընդունել մեր սրտի մեջ. «Ինչ որ ասի ձեզ, արեք» (հմ. 5): Դա մեծ դաս է ամբողջ մարդկության համար: Տիրոջ մարմնավոր եղբայրները հիշատակվում են ոչ միայն Ավետարաններում, նրանց մասին խոսում է նույնպես և Պողոսը. «Մի՞թե իշխանություն չունինք քույր կամ կին ման ածելու մեզ հետ, ինչպես ուրիշ առաքյալները և Տիրոջ եղբայրքը և Կեփասը» (1 Կորնթ. 9:5): Գաղատացիներին առաքյալը գրում է. «Եվ առաքյալներից մի ուրիշին չտեսա, բայց միայն Տիրոջ եղբայր Յակոբին» (Գաղ. 1:19): Հատկանշական է, որ նորկտակարանյան Եկեղեցու հիմնելուց հետո, Պենտեկոստեին, այսինքն` Գործք 2–ից, Մարիամը այլևս չի հիշատակվում, ընդհուպ մինչև Աստվածաշնչի վերջին գլուխը: Աստվածաշնչով հավատացող քրիստոնյայի համար դա բավականին համոզիչ է: Իր ծառայությունը նա կատարել էր: Սկզբնական քրիստոնյաների մեջ ապրում էր ոչ թե կռապաշտության ոգին, այլ Սուրբ Հոգին: Նրանք երկրպագում էին ոչ թե արարածին, այլ Արարչին: «...VII դարից հետո սկսվում է բոլորովին ոչ աստվածաշնչյան Մարիամի պաշտամունք և աստվածացում: XII դարից ի վեր աղոթք են անում «Ave Maria»: Մարիամի պատվին տոներին, մոտավորապես 1140 թվականից, գումարվեց «Անարատ հղիության տոնը»: XII դարում առաջացավ նաև համրիչով աղոթքը... Մարիամի նշանի տակ կաթոլիկ եկեղեցին ցանկանում է իր համար խաղաղություն ձեռք բերել: Դրա համար Մարիամի պաշտամունքը ուժեղացավ անմիջապես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո...»¹⁸: Այն բանի հիման վրա, թե ինչ են սովորեցնում և գործում, դժվար չէ տարբերել` Սուրբ Հոգի՞ն է գործում, թե՞ նեռի ոգին: Թող ասված լինի հատուկ շեշտով. Աստվածաշնչի Մարիամը, որին ուղղված էր «Եվ երանի նրան, որ հավատաց, թե այն բաները կկատարվեն, որ Տերիցն իրեն ասված են» (Ղուկ. 1:45) բացականչությունը, և որը խոնարհ ասում էր` «Ահա Տիրոջ աղախինն եմ. թող քո խոսքի պես լինի ինձ» (Ղուկ. 1:38), բոլորովին տարբեր է աստվածության աստիճանին բարձրացրած Մարիամից, որը 431 թ. Եփեսոսի ժողովում հայտարարվեց «Տիրամայր»: