Պետրոս առաքյալի ճամփորդությունները Սամարիայում, Կեսարիայում և մինչև Անտիոք (Գաղատ.2:11) նկարագրված են Նոր Կտակարանում: Պողոս առաքյալի ճամփորդությունները նույնպես մանրամասն նկարագրված են: Պողոսը երեք անգամ գնացել է Հռոմ, նա հռոմեական քաղաքացի էր (Գործք 22:22–29) և առանց խոչընդոտի կարող էր Հռոմ մտնել Իսպանիա կատարած ճամփորդության ժամանակ (Հռոմ.15:22–29): Պետրոսը ոչ մի անգամ Հռոմ չի գնացել: Միայն չորս հարյուր տարի հետո առաջնության համար հռոմեական հավակնությունը մի առասպելի միջոցով Պետրոսին տեղափոխեց այնտեղ: Իրականում Հռոմում չկա ո՛չ Պետրոսի գերեզմանը, ո՛չ էլ նստավայրը: 41–54 թվականներին Կղոդիոսն էր ղեկավարում այնտեղ, և ըստ Գործք առաքելոց գրքի 18–րդ գլխի, հրամայեց, որ այնտեղից դուրս հանեն բոլոր հրեաներին, որոնց մեջ էին նաև Ակյուղասն ու Պրիսկիղան, որոնց Պողոսը հանդիպեց Կորնթոսում: Ներոն կայսեր ժամանակ, որը թագավորեց 54–68 թվականներին, տեղի ունեցավ քրիստոնյաների առաջին հալածանքը: Աստծո որոշմամբ պայմանավորվածություն եղավ, որ Հակոբոսը, Կեփասը և Հովհաննեսը կծառայեն որպես առաքյալ հրեաներին, իսկ Պողոսն ու Բառնաբասը՝ հեթանոսներին (Գաղատ. 2–րդ գլուխ և այլ համարներ): Հռոմեացիներին ուղղված ուղերձը, որը բաղկացած է 16 գլխից, Պողոս առաքյալն ուղղել է Հռոմում գտնվող մի փոքրիկ հրեա–քրիստոնեական եկեղեցու: Նա անուն առ անուն ողջունեց 27 հոգու, որոնց մեջ Պետրոսը չի հիշատակվում: Վերջին այցելության ժամանակ Պողոսը ամբողջ երկու տարի մնաց Հռոմում (Գործք 28:30): Միայն առասպելն է Սիմոն Պետրոսին վերագրում Սիմոն մոգի հայտնվելը Հռոմում, որը հռոմեական սենատի վրա մեծ ազդեցություն թողեց իր կախարդական հնարքներով: Այս փաստը ծանոթ է բոլոր նրանց, ովքեր ուսումնասիրել են միջազգային, անկախ եկեղեցական պատմությունը: Բացի այդ, արդյո՞ք Տերը երբևէ խոստացել է, որ Պետրոսը ժառանգորդ է ունենալու: Ո՛չ: Կա՞ արդյոք մի խոստում, ըստ որի Հիսուսը տեղապահ է ունենալու: Սուրբ Գրքում՝ ո՛չ: Կա՞ արդյոք մի խոստում, ըստ որի Քրիստոսը աստվածային պետություն է ունենալու մարդկանց կողմից ստեղծված պետությունների մեջ: Ո՛չ: Կա՞ արդյոք մի խոստում, ըստ որի Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցին կամ որևէ այլ եկեղեցի լինելու է միակ փրկարարը: Սուրբ Գրքում՝ ո՛չ: Արդյո՞ք աշխարհիկ իշխանություն է տրվել Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցուն, որը Նոր Կտարկարանում մանրամասն նկարագրված է իր բոլոր ծառայություններով և պարգևներով: Սուրբ Գրքում՝ ո՛չ: Արդյո՞ք նորկտակարանյան եկեղեցին ծանոթ է օրհնված ջրի, խնկի, խաչելության պատկերի, վարդարանի, թափորների, ուխտագնացությունների և քավարանի հետ: Ո՛չ: Արդյո՞ք նորկտակարանյան եկեղեցին ծանոթ է խորհուրդների, մանուկների մկրտության, կնքահայրերի և կնքամայրերի, մեռելների համար պատարագի և պատարագի զոհի հետ: Ո՛չ: Արդյո՞ք ծանոթ է խոստովարանի և ինդուլգենցիաների հետ: Ո՛չ: Նորկտակարանյան եկեղեցին ծանո՞թ է մեռելներին սուրբ և երանելի դարձնելու արարողության հետ: Ո՛չ: Արդյո՞ք նորկտակարանյան եկեղեցին լսել է Մարիամի պաշտամունքի և «Ավե Մարիա»–ի մասին: Ո՛չ: Արդյո՞ք սկզբնական եկեղեցին ծանոթ էր կուսակրոնության վարդապետության հետ: Ո՛չ: Աստծո Հոգով առաջնորդված՝ Պողոս առաքյալը «ամուսնության արգելքը» դասեց «մեծ ուրացության» շարքին և այն համարեց դիվական վարդապետություն (1 Տիմ. 4:1–5), որովհետև դա հակառակ է արարչագործության աստվածային կարգին, որը փրկության կարգի մաս է կազմում: Որպես կանոն, տեղական եկեղեցու երեցներն ու սարկավագները պետք է ամուսնացած լինեն, որպեսզի կարողանան կատարել իրենց ծառայությունը (1 Տիմ. 3–րդ գլուխ, Տիտ. 1:5–9): Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցում չկային մենաստաններ, վանականներ և միանձնուհիներ, կամ էլ կրոնական միաբանություններ: Ոչինչ չի մնացել այնպես, ինչպես սկզբում էր, առաջին եկեղեցում. սկզբունքորեն ամեն ինչ կեղծված է վարդապետության և կիրառության մեջ, ամեն ինչ հակադրության մեջ է, այսինքն՝ հակառակ է Քրիստոսի ուսմունքին և պատվերներին, առաքյալների գործերին: Ամեն ինչ կրոնական աշխարհում անհավատալի է, բայց հռչակված է որպես վստահելի: Մարիամը՝ ընտրյալ կույսը (Ես. 7:11), մեր Տիրոջ մայրը կատարեց եզակի և բարձր առաջադրանք և վերջին անգամ հիշատակվում է Գործք առաքելոց գրքի հենց սկզբում (Գործք 1:14), Սուրբ Հոգու հեղման իրադարձության հետ կապված: Արդյո՞ք առաքյալներն իմացել են Մարիամի անարատ հղացման մասին: Ո՛չ: Աստծո Որդին պետք է գար մեղքի մարմնի նմանությամբ (Հռոմ. 8:3): Նա պետք է ծնվեր այս մեղսաբնույթ ստեղծագործության մեջ, որպեսզի մեզ ազատեր մեղքի անկումից: Արդյո՞ք առաքյալները խոսել են Մարիամի հավիտենական կուսության մասին: Ո՛չ, որովհետև Աստվածաշունչը վկայում է, որ նա ուներ չորս որդի և դուստրեր (Մատթ. 13:55–58), և որ Հովսեփը ամուսնական հարաբերություններ է ունեցել նրա հետ այն բանից հետո, երբ Քրիստոսը՝ Աստծո Որդին ծնվեց: Բացի այդ գրված է Հովհ. 2:12 համարում. «Դրանից հետո Հիսուսը իջավ Կափառնայում. ինքը, իր մայրը, իր եղբայրներն ու իր աշակերտները...»: Պողոսը վկայում է. «Եվ առաքյալներից մեկ ուրիշի չտեսա, բացի Տիրոջ եղբայր Հակոբոսից» (Գաղատ. 1:19): Ամեն: Արդյո՞ք առաքյալները վկայել են Մարիամի մարմնավոր համբարձման մասին: Ո՛չ, որովհետև գրված է. «Ոչ ոք երկինք չի բարձրացել, բացի երկնքից իջնողից՝ Մարդու Որդուց, նրանից, որ երկնքում է» (Հովհ. 3:13): Ամե՛ն: Կարո՞ղ է Մարիամը լինել միջնորդուհի, երբ գրված է. «Որովհետև մեկ Աստված կա և մեկ միջնորդ Աստծո և մարդկանց միջև՝ Քրիստոս Հիսուս Մարդը» (1 Տիմ. 2:5): Կարո՞ղ է նա լինել բարեխոս, երբ գրված է. «... գրում եմ ձեզ, որ չմեղանչեք, իսկ եթե մեկը մեղանչի, բարեխոս ունենք Հոր մոտ՝ Հիսուս Քրիստոս արդարին» (1 Հովհ. 2:1): Մի՞թե թեկուզ մեկ հարցում Մարիամը կարող է լինել այն, ինչ միայն Հիսուսը կարող է լինել: Անշուշտ՝ ո՛չ: Մարիամին ուղղված ողջ պաշտամունքը, ինչպես նաև բոլոր սրբերին, իրենց սրբապատկերներով, նկարներով, արձաններով պաշտելը, Սուրբ Գրքի վկայության համաձայն, Աստծուն ուղղված պաշտամունք չէ, այլ համարվում է կռապաշտություն (Ելից 20:1–6 և այլ համարներ), որն ուղղված է Քրիստոսի դեմ, այսինքն՝ հակաքրիստոնեական է, ոչ աստվածաշնչյան: Բոլոր այն բաները, որոնք առկա են «քրիստոնեական» եկեղեցիներում, լիովին դուրս են Աստծո Խոսքից: Կարող էինք շարունակել՝ թվարկելով բոլոր մյուս բաները, որոնց հավատում են, սովորեցնում և կիրառում: Կարող էինք նաև հարցնել թե արդյոք Հիսուս Քրիստոսը, թե՞ պիենցի Հյուգոն է հիմնել Սուրբ Գերեզմանի ասպետների կարգը: Արդյո՞ք Փրկիչն է հիմնել ճիզվիտների կարգը և պահանջել հակառեֆորմացիան, թե՞ իսպանացի Իգնատիոս Լոյոլան է, որը պատասխանատվություն է ստանձնել հիմնելու «սուրբ» հռոմեական եկեղեցին, թեկուզ բռնությամբ: Կարիք չկա հարցնելու, թե ինչու 1928 թվականին հիմնվեց «Օպուս Դեի» գաղտնի օրդենը, որը իր 86000 անդամներով գործում է 90 երկրներում բոլոր ոլորտների գլխավոր պաշտոններում: Այսքան փաստերի առկայությամբ կարո՞ղ է ճիշտ լինել հետևյալ հավակնությունը՝ միայն կաթոլիկ եկեղեցին է Քրիստոսի Եկեղեցին և միակն է, որ փրկություն է տալիս, իսկ մյուսները միայն եկեղեցական համայնքներ են: Միայն յոթ խաչակրաց արշավանքների ընթացքում՝ 1095–1022 թվականներին, 22 միլիոն մարդ կոտորվեց: Արդյո՞ք դա համարվում է «փրկություն բաժանել»: Նա, ով վերընթերցում է Ուրբանոս II պապի կոչը 1095 թվականի Կլերմոնտի տիեզերաժողովի ժամանակ, նրա շունչը կտրվում է: Իսկ նա, ով կարդում է, որ Երուսաղեմում ապրող 40000 հրեաներից և մուսուլմաններից 1099 թվականի հունիսի կոտորածից հետո կենդանի մնացին հազիվ հարյուր մարդ, կորցնում է խոսելու ունակությունը: Դա ի՞նչ կապ ունի «անհավատների ձեռքից Քրիստոսի սուրբ գերեզմանը ազատագրելու» հետ, ինչպես հայտարարում էր Ուրբանոս II պապը, երբ քաղաքում գտնվող գերեզմանը ընդամենը հերյուրանք է: Գերեզմանը գտնվում էր և այժմ էլ գտնվում է Գանգի տեղի՝ Գողգոթայի մոտ գտնվող մի պարտեզում, քաղաքից դուրս, ինչպես վկայում է Սուրբ Գիրքը. «Եվ այնտեղ, ուր խաչ էր հանվել, մի պարտեզ կար, այդ պարտեզում՝ մի նոր գերեզման, որտեղ երբեք ոչ ոք չէր դրվել» (Հովհ.19:41): Մեկ այլ համարում գրված է. «Դրա համար Հիսուսն էլ, որպեսզի բուն Իր արյունով ժողովրդին սրբի, դռան դրսի կողմում չարչարվեց» (Եբր.13:12): Ամե՛ն: Հնարավոր չէ վերջացնել թշնամու բերած մոլորությունների և մեկնությունների հետևանքների մասին միտքը: Մյուս կողմից երկրի վրա կա միայն մեկ գիրք, որն անապական է, տալիս է բոլոր տեղեկությունները և վերջանում է Հիսուս Քրիստոսի հայտնությամբ՝ Հայտնության գրքով, որում բացահայտվում են վերջին գաղտնիքները: Մեր հետևում Հռոմի բացարձակ իշխանության հազար տարիներն են, միջնադարը (խավարի ժամանակաշրջանը), ինկվիզիցիան, խարույկները, կախարդուհիներին կրակի մատնելը, հրեաների հալածանքը, հուգենոտների արյունահեղությունը և այսպես շարունակ. շատ արյուն է թափվել: Հռոմի եկեղեցին գործադրել է իր կրոնական և աշխարհիկ իշխանությունը: Աստվածաշնչի շատ գիտակներ հաստատում են, որ դա արտացոլված է Հայտն.18:24 համարում. «Եվ նրա մեջ գտնվեց մարգարեների, սրբերի և երկրի վրա սպանվածների արյունը» (Հայտն.18:24): Կարո՞ղ է ինչ–որ մեկը մեղադրել այսօրվա պապին, կարդինալներին և քահանաներին: Իհարկե ոչ: Եկեղեցական զարգացումները տեղի են ունեցել 1500 տարվա ընթացքում: Բոլորը ծնվել և դաստիարակվել են այդ ավանդույթների մեջ և դրանից եզրակացնում են, որ ամեն բան ճիշտ է: Նույնը վերաբերում է բոլոր եկեղեցիներին և նրանց հոգևորականությանը. բոլորն ունեն ծագման իրենց սեփական պատմությունը և ավանդույթները: Ամեն եկեղեցի ապրել է իր սեփական զարգացումը: Բայց Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցին մնացել է այնպես, ինչպես հիմնման պահին էր: Ինչպես համոզիչ կերպով շարադրում են եկեղեցու պատմության գրվածքները, հավատքի տարբեր ուղղությունները կարևորում էին ոչ թե Հիսուսի կամ առաքյալների խոսքերի նշանակությունը, այլ իրենց սեփական մեկնությունները, որոնք բերեցին բոլոր եկեղեցիները առանց բացառության: Բոլորը ստիպված են եղել մտնել կայսրության եկեղեցու մեջ: Ռեֆորմացիայից հետո տարբեր վարդապետությունները նորից հայտնվեցին, և հիմա բոլորը, անկախ նրանից, թե ինչին են հավատում, վերադառնում են Մայր եկեղեցի: Ոչ մի եկեղեցի չի կարող հավակնել լինել Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցին: Քրիստոսն Ինքն է կառուցում Իր Եկեղեցին բոլոր նրանցից, ովքեր ընդունում են Աստծո շնորհքը և ստանում հավիտենական կյանքը, ինչպես սկզբում: Ավետարանի պատգամի միջոցով Աստված կանչում է Իրեններին բոլոր ժողովուրդներից, լեզուներից և ազգերից, բոլոր պետական և ազգային եկեղեցիներից, բոլոր կրոններից և մշակույթներից: Շնորհքի ողջ ժամանակաշրջանում կատարվում է այս խոսքը. «... և հավատացին բոլոր նրանք, ովքեր սահմանված էին հավիտենական կյանքի համար» (Գործք 13:47–49): Ամե՛ն: Երբեք փրկությունը կապված չի եղել որևէ մարդու կամ հաստատության հետ: Հենց սկզբից աստվածային պատգամը կենտրոնացած էր Փրկչի վրա. «Եվ էլ ուրիշ ոչ մեկով փրկություն չկա, որովհետև երկնքի ներքո մարդկանց տրված ուրիշ անուն էլ չկա...» (Գործք 4:12): Տեր Հիսուս Քրիստոսի Անունը միակ Անունն է, որի մեջ գտնվում է աստվածային փրկությունը: Այսօր էլ հնչում է Նրա կանչը. «Ինձ մոտ եկեք, բոլոր հոգնածներ ու բեռնավորվածներ...» (Մատթ.11:28): Ահա թե ինչու Աստծո պատգամաբերը կարող է իրեն լսողներին ասել. «Հավատա Տեր Հիսուս Քրիստոսին և կփրկվես դու...» (Գործք 16:31): Եկեղեցու հանդեպ հավատքը Աստծո հանդեպ հավատք չի, և չի էլ կարող լինել: Ուժի մեջ է միայն ճշմարիտ Աստծո հանդեպ հավատքը, որը հայտնվեց մեզ Հիսուս Քրիստոսով: Փրկության անձնական փորձառությամբ մարդիկ կարող են վերստին ծնվել կենդանի հույսի համար (Հովհ. 3:1–10, Հակոբ 1:18, 1 Պետր. 1:22–25): Մինչդեռ բոլոր եկեղեցիները, բոլոր կրոնները իրավունք ունեն գոյություն ունենալու: Նա, ով չի լսում Աստծո կանչը և չի ուզում մտնել հավիտենական կյանք, կմնա այնտեղ, ուր որ է, և այնպիսին, ինչպիսին կա: Նրանք, ովքեր հավատում են Աստվածաշնչին, պետք է կառչեն միայն նրանում գրվածից: Իրականում կա միայն երկու հավատի դավանանք՝ մեկը գալիս է առաքյալների և մարգարեների ուսմունքից (Եփես.2:20), որը մինչև ամենափոքր մանրամասները Հիսուս Քրիստոսի վարդապետությունն է, ինչպես, որ գրված է Սուրբ Գրքում, մյուսը տարբեր եկեղեցիների հավատո հանգանակում հաստատված ուսմունքն է: Մեկը աստվածաշնչյան է, մյուսը կոչվում է «աստվածաշնչյան»: Մեկը առաքելական է, մյուսը կոչվում է «առաքելական»: Եվ ինչքան էլ խիստ թվա՝ մեկը բացառում է մյուսին: Բոլորը հնարավորություն ունեն ինքնուրույն որոշում ընդունելու, և յուրաքանչյուրը կկանգնի արդար Դատավորի առջև, որը ամեն դեպքում դատավճիռը կարձակի միայն Իր Խոսքի համաձայն: Ինչո՞ւ լռության մատնել հռոմեական կայսրության եկեղեցու սխալ զարգացումը մինչև նրա բաժանումը 1054 թվականին և այնուհետև յուրաքանչյուր փուլում: Ինչո՞ւ այլևս ոչինչ չեն համեմատում Սուրբ Գրքի հետ: Ո՞րն է հեղինակավորը: Ո՞րն է կրում Աստծո կնիքը: Ինչ–որ մեկը դեռևս հավատո՞ւմ է Պիպին կարճահասակի կամ Կոստանդինի նվիրատվություններին: Մի՞թե չի ապացուցվել, որ Հռոմի եկեղեցին շահագրգռված էր աշխարհիկ իշխանությամբ, որը գործադրում էր քրիստոնեության անունից: Մի՞թե տարբեր երկրների պետական և ազգային եկեղեցիներում չի կրկնվում այն, որ կրոնն ու քաղաքականությունը համատեղ են գործում: Բայց մենք հարցնում ենք. «Դա ի՞նչ ընդհանուր բան ունի Հիսուս Քրիստոսի ճշմարիտ Եկեղեցու հետ»: Աստված Ինքն է որոշել, որ բարի լուրը՝ Հիսուս Քրիստոսի հավիտենապես ճշմարիտ Ավետարանը քարոզվելու է աշխարհով մեկ, և բոլոր նրանք, ովքեր կընդունեն Աստծո փրկությունը Հիսուս Քրիստոսով, կստանան մեղքերի թողություն: Որովհետև այսպես է ասում մեր Տերը. «Որովհետև եթե չհավատաք, որ Ես եմ, ձեր մեղքերի մեջ կմեռնեք» (Հովհ.8:24): Միայն նրանք, ովքեր հավատացյալ էին դարձել և ապաշխարության և դարձի միջոցով անձամբ ապրել փրկությունը, մկրտվում էին ըստ Մարկոսի ավետարանում գրված պատվերի. «Ով որ հավատա ու մկրտվի...» (Մարկ.16:16): Եվ ինչպես գրված է Գործք առաքելոց գրքում և հաստատվել հետագայում, նրանք մկրտվում էին Տեր Հիսուս Քրիստոսի Անունով: Այնուհետև նրանք ստանում էին նաև այն խոստումը, որի մասին առաջին անգամ խոսել էր Հովհաննես Մկրտիչը (Մատթ.3:15), և որը հետագայում հաստատվել էր մեր Տիրոջ կողմից Գործք 1:5 համարում. «Որովհետև Հովհաննեսը հիրավի ջրով մկրտեց, բայց սրանից ոչ շատ օրեր հետո դուք Սուրբ Հոգով կմկրտվեք» (Գործք 1:5): Երբեք ճշմարիտ հավատացյալների փորձառությունները կրոնական արարողություն չեն, այլ Աստծո գերբնական գործողությունը նրանց մեջ, ովքեր եկել են Հիսուս Քրիստոսի փրկարար հավատքին: Ապաշխարությունն ու զղջումը առանց Աստծո ապրած կյանքի համար, դարձը, որպես անցում լայն ճանապարհից դեպի նեղը, վերստին ծնունդը Աստծո Խոսքի սերմի միջոցով (Հակոբ 1:18, 1 Պետր. 1:23), ներքին մարդու նորոգումը Սուրբ Հոգու գործի միջոցով (Տիտոս 3:5)՝ այս ամենը անձնական փորձառություններ են, որ մարդն ապրում է հավատացյալ դառնալիս: Յուրաքանչյուրս պետք է անձամբ ապրենք, որ Աստված անձնական հարաբերություններ է հաստատել մեզ հետ, որպեսզի մենք՝ մարդկանց որդիներս, Աստծո որդիներ կոչվենք: Բոլորին կարող ենք խորհուրդ տալ հավատալ միայն Աստծուն և հարգել Սուրբ Գիրքը՝ որպես կյանքի, վարդապետության և գործերի համար միակ ճշմարիտ չափանիշ: Եկեղեցու պատմությունից տեղեկացել ենք Ռեֆորմացիայից ի վեր կատարված բոլոր արթնությունների, նաև վիճելի հարցերի մասին: Մարտին Լյութերը և մյուսները իրենց ժամանակներում իրենց քարոզների միջոցով ուրիշներին հաղորդել են այն, ինչ իրենք անձամբ են ապրել՝ շնորհքը և Հիսուս Քրիստոսի՝ Փրկչի հանդեպ հավատքով արդարացումը: Դրան հաջորդեցին Ջոն Ուեսլեյի և մյուսների ժամանակ եղած արթնությունները, որոնք ավելի հեռուն գնացին և արդարացման հետ քարոզեցին նաև Խոսքով սրբացումը, որն անձամբ ապրել էին: Հետո եկավ Ջոն Սմիթը և մյուսները, որոնք անձամբ ապրել էին նոր արթնությունը, որում հավատացյալները մկրտվում էին ընկղմվելու միջոցով: Անցած հարյուրամյակները աչքի են ընկել արթնություններով, որոնք ավելի էին խորանում և հավատացյալներին ավելի էին մոտեցնում Աստծո Խոսքին և սկզբնական Եկեղեցու վկայությանը: Յուրաքանչյուր արթնության մեջ, ամեն անգամ կատարվում էր նույն բանը. բոլոր նրանք, ովքեր հավատում էին ժամի պատգամին՝ լիներ դա արդարացում, սրբացում, թե Սուրբ Հոգու հեղում, այդ բաներն ապրում էին անձամբ: Մարտին Լյութերը չէր կարող քարոզել արդարացումը, եթե նախ ինքը ապրած չլիներ այդ անձամբ: Նույնը վերաբերում է Ջոն Ուեսլեյին: Նա անձամբ ապրեց Խոսքով սրբացումը, հետո քարոզեց այդ: Նույնն արեց Ջոն Սմիթը, որի միջոցով սկիզբ դրվեց հավատացյալների մկրտությանը: Նույնը կատարվեց Հոգեգալուստի արթնության մեջ: Նախ Լոս Անջելեսի եղբայրները, հետո ամենուրեք երկրի վրա հավատացյալները ստացան Սուրբ Հոգու մկրտությունը, այնուհետև քարոզեցին այդ փորձառության մասին, և նրանց վկայությանը հավատացողներն էլ նույնը ապրեցին: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո հավատարիմ Տերը տվեց մի աստվածային կոչում և հատուկ հանձնարարություն: Նկատի ունենալով Քրիստոսի մոտալուտ գալուստը՝ 1946 թվականի մայիսի յոթին Ուիլյամ Բրանհամը կանչվեց գերբնական ձևով, Պողոս առաքյալի նման: Նրան հանձարարվեց քարոզել սկզբնական աստվածային պատգամը, որը նախորդելու էր Քրիստոսի երկրորդ գալստին: Մեր Տիրոջ և առաքյալների ժամանակներից հետո երկրի վրա այդպիսի ծառայություն չէր եղել. հիվանդները առողջանում էին, կույրերը՝ տեսնում, խուլերը՝ լսում, անդամալույծները՝ քայլում, նույնիսկ մի քանի մեռած մարդիկ հարություն առան: Լրիվ Ավետարանը քարոզվեց ինչպես սկզբում և հաստատվեց գերբնական ձևով: Հայտնի է, որ Միացյալ Նահանգներից մոտ 500 ավետարանիչներ ներշնչվել են այն բաներով, ինչ տեսել և ապրել են Ուիլյամ Բրանհամի հավաքույթների ժամանակ և դրանից հետո են սկսել իրենց ծառայությունը: Այդպիսով համաշխարհային մեծ արթնությունը, որում քարոզում և փորձառաբար ապրում էին հոգիների փրկությունը և մարմինների բժշկությունը, կարճ ժամանակում հասավ մինչև երկրի ծայրերը: Ես ինքս 1955–1965 թվականներին եղել եմ այս եզակի և հզոր ծառայության վկա և ականատես: Այժմ մենք ունենք ոչ միայն ճշմարտության մի մասը, ինչպես անցած դարերում էր, այլ ունենք Լրիվ Ավետարանը իր բոլոր փորձառություններով, Աստծո ողջ խորհրդի հռչակումը, Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցում փրկության աստվածային կարգի լրիվ վերականգնումը: Այժմ հնչում է դուրս գալու կանչը բոլոր նրանց համար, ովքեր ուզում են պատրաստ լինել Հիսուս Քրիստոսի գալստին: Ըստ Մատթեոսի ավետարանի 25–րդ գլխի այժմ հնչում է աղաղակը. «Ահա փեսան գալիս է. դուրս եկեք նրան դիմավորելու» (Մատթ. 25:6): Բոլոր նրանք, ովքեր պատկանում են Հարս–Եկեղեցուն, լսում են Փեսայի ձայնը: Վերջին պատգամը հարյուր տոկոսով պետք է համապատասխանի առաջին պատգամին, որպեսզի Հիսուս Քրիստոսի Եկեղեցուն բոլոր պատկանողներին քարոզվեն նույն վարդապետությունները Աստվածության, մկրտության, Տերունական Ընթրիքի և այլնի վերաբերյալ, և նրանք հավատան և անձամբ ապրեն այդ բաները: Բոլոր «Տեր, Տեր» ասողները չեն մտնի Աստծո թագավորություն, եթե նույնիսկ մարգարեանան և հրաշքներ գործեն (Մատթ.7:21–23), այլ միայն նրանք, ովքեր հիմա իրոք կատարում են երկնային Հոր կամքը: «Վերջին ժամանակների պատգամը» կոչ է անում դուրս գալ բոլոր ավանդույթներից, բառացիորեն այն ամենից, ինչը ներդաշնակ չէ Աստծո և Իր Խոսքի հետ (2 Կորնթ. 6:14–18, Հայտն.18:4): Ոչ ոք չի ժխտի, որ քրիստոնեությունը գտնվում է քաոսային վիճակում, բաբելոնյան խառնաշփոթության և գերության մեջ, և բոլորը խոսում են իրենց սեփական կրոնական լեզվով: Դրա համար Աստծո ժողովուրդը պետք է դուրս գա այն ամենից, ինչ մեզ բաժանում է Աստծուց և միմյանցից, և վերադառնա Աստծո Խոսքի հետ կատարյալ ներդաշնակությանը: Նա, որ Աստծուց է, կլսի Աստծո ձայնը և կհասկանա, թե Հոգին ինչ է ասում եկեղեցիներին: Անկեղծությամբ փնտրողների համար կարող եմ միայն աղաղակել իրենց իսկ փրկության համար. «Այսօր եթե Նրա ձայնը լսեք, ձեր սրտերը մի՛ խստացրեք» (Եբր.3:15): Ամե՛ն, իսկ «ամեն» նշանակում է «թող այդպես լինի»: Գործելով Աստծո հանձարարությամբ՝ Էվալդ Ֆրանկ