Համոզիչ համեմատություն
Այստեղ կարող էինք շարադրել սկզբնական Եկեղեցու բոլոր ուսմունքներն ու կիրառությունները, բայց ամփոփելու համար կավելացնենք միայն, որ առաքյալների ժամանակներից մեզ գրավոր կերպով թողնվել են ճշմարիտ վարդապետությունները Աստվածության, մկրտության, Տերունական ընթրիքի վերաբերյալ, սկզբունքորեն այն ամենի վերաբերյալ, ինչ կապված է Աստծո փրկության ծրագրի հետ: Եթե այս շարադրանքում համեմատություն ենք կատարում Հիսուս Քրիստոսի սկզբնական Եկեղեցու և այս
երկու հազար տարիների ընթացքում ծնված բոլոր եկեղեցիների միջև, դա միայն մեկ նպատակի համար է՝ ցույց տալ բոլորին ճանապարհը և առաջին Եկեղեցու սկզբնական կառուցվածքը: Սրա հետ կապված մենք խնդրում
ենք Աստծուն, որ ճաշակենք նույն շնորհքը, նույն կերպ, ինչպես, որ ճաշակել են սկզբում ապրած մեր եղբայրներն ու քույրերը, որովհետև Հիսուս Քրիստոսը նույնն է երեկ, այսօր և հավիտյան: Ամե՛ն:
Եկեղեցու պատմության բոլոր գիտակներին հայտնի է, որ առաջին դարերն անցան առանց միատեսակ, կազմակերպված եկեղեցու: Սկզբում կային միայն տեղական եկեղեցիներ: Մինչդեռ արդեն երկրորդ դարում Իրենեոսը հայտնում էր, որ կան տարբեր հավատքի 20 խմբավորումներ, Հիպոլիտը երրորդ դարում խոսում է 32 խմբավորումների մասին, Եպիֆանիուսը չորրորդ դարում արդեն նշում է մոտ 60 խմբավորումներ, իսկ եպիսկոպոս Ֆիլասթերը գրում է, որ կան 131 տարբեր խմբավորումներ: Առաջին դարերում չկային ո՛չ կարդինալներ, ո՛չ պապ, իսկ եպիսկոպոսները բարձրաստիճանավորներ չէին, այլ տեղական եկեղեցու հսկիչներ և երեցներ: Նրանք պետք է ամուսնացած լինեին (1 Տիմ. 3–րդ գլուխ): Դիոկղետիանոսի օրոք քրիստոնյաների վերջին հալածանքից հետո, Կոստանդին կայսրը ճանապարհ բացեց Հռոմեական կայսրությունում քրիստոնեական, համընդհանուր եկեղեցու համար: Եվ դրանից հետո միայն հայտնվեց պետական կրոնը, Պետրոսի ժառանգորդը, պապերի «Պոնտիֆեքս Մաքսիմուս» տիտղոսը: 380 թվականին Թեոդոսիոս I կայսրը երրորդության հանդեպ հավատքը հռչակեց որպես պետական կրոն: Այդ վարդապետության ձևակերպման հեղինակը Տերտուղիանոսն էր, և բոլոր քաղաքացիները պետք է ընդունեին
այդ: 382 թվականին Գրատիանոս կայսրը պաշտոնապես թողեց «Պոնտիֆեքս Մաքսիմուս» տիտղոսը, որը կրում էր որպես հեթանոսական քահանաների կոլեգիայի ղեկավար: Որպես «Պոնտիֆեքս Մաքսիմուս»՝ նա ամենամեծ «կամուրջ կառուցողն» էր, և արդեն այն ժամանակ նրա առաջադրանքն էր կառուցել կամուրջներ, որոնք հնարավորություն կտային միացնելու բոլոր ժողովուրդներին և ցեղերին: 217 թվականին Հռոմի եպիսկոպոսը պահանջեց այդ գերագույն պաշտոնը, բայց միայն Լեվոն I–ին հաջողվեց այն ձեռք բերել 441 թվականին: Նա առաջինն էր, որ հավակնեց, թե Մատթ. 16:19 համարում գրված խոսքը միայն իրեն է վերաբերում. «Ես քեզ
երկնքի արքայության բանալիները կտամ...»: 312 թվականին Կոստանդինը հաստատել էր քաղաքական այն դոգման, ըստ որի կայսրը ոչ միայն պետության ղեկավարն էր, այլև «որպես Քրիստոսի տեղապահ՝ նաև եկեղեցու ղեկավարն էր», ինչպես որ հեթանոսության մեջ էր, որտեղ կայսրը ներկայացնում էր երկու իշխանությունները: Այդ տեսակետը հետագայում ընդունեցին պապերը, որոնք պահանջում էին թե՛ կրոնական, թե՛ աշխարհիկ իշխանությունները: Մարտին Լյութերը պահանջում էր այդ երկու իշխանությունների բաժանումը:
Տիեզերաժողովներ տեղի ունեցան, սկսած Նիկիայի տիեզերաժողովից, որին մասնակցեցին տարբեր ճամբարների 300 պատվիրակներ: Հռոմի
եպիսկոպոսը, որը հիվանդ էր, ներկա չեղավ ժողովին: Որոշ թեմաներ այնտեղ քննարկվեցին, և հավատո հանգանակներ ձևակերպվեցին: Մեկը մյուսին հաջորդեցին մի շարք դոգմաներ, մինչև պապի անսխալականության (1870 թ.) և Մարիամի մարմնավոր համբարձման (1950) դոգմաները: Եթե դոգմաների հանդեպ հավատքը անհրաժեշտ լիներ փրկության համար մենք պետք է մեղադրեինք առաքյալներին, նույնիսկ մեր Տիրոջը, որոնք մեզ այդ մասին ոչինչ չեն ասել: Ո՛վ Աստված, ի՜նչ լավ է, որ Ճշմարտության Խոսքում գրված է ամեն ինչ, այո, իրոք գրված է այն ամենը, ինչ
Դու ուզում ես ասել Քո Եկեղեցուն, և միայն Քո Խոսքն է լույս մեր ոտքերին: Ամե՛ն: Նոր Կտարարանը ավարտվել է, և Կտակարարի մահից հետո մտել է ուժի մեջ, և ոչինչ չի կարող փոխվել, ոչինչ չի կարող ավելացվել (Գաղատ.3:15): Ուրեմն ո՞րն է կեղծված հավատքը, կեղծված ճշմարտությունը: Ո՞րն է ճշմարիտը, որը համապատասխանում է բնօրինակին: Սա է ամենակարևոր հարցը, որը մենք պետք է տանք:
«Դոգմա» հունարեն «դոկաին» բառից է, որը նշանակում է «թվալ»: Այսպիսով՝ եկեղեցու հայրերին թվացել է, որ այս կամ այն բանը ճշմարիտ է: Մինչդեռ այն, ինչ եկեղեցու հայրերին «ճիշտ է թվացել», շատ հեռու է ճշմարիտ լինելուց: Աստծո Խոսքը «ճիշտ չի թվում». Աստծո Խոսքը ճիշտ է և
ճշմարիտ և մնում է հավիտյան: Ամե՛ն:
Մեր գործը չէ դատաստան հռչակել երկրի վրա գտնվող ամենամեծ և ամենահզոր հաստատության վրա: Ոչ էլ բազմաթիվ պետական և ազգային
քրիստոնեական եկեղեցիների վրա, որոնք բոլորն էլ ունեն իրենց սեփական ավանդույթները և առանձնահատկությունները: Մինչդեռ հանուն Ճշմարտության հարց պետք է տրվի՝ իսկ ի՞նչ, եթե եկեղեցիները վարդապետությամբ ու գործերով չեն համապատասխանում Սուրբ Գրքին: Ի՞նչ օգուտ կաթոլիկ հավատացյալներին, որ 1929 թվականից Լատերանի պայմանագրով Վատիկանը դարձել է եկեղեցական պետություն, որը դիվանագիտական հարաբերություններ ունի երկրի վրա եղող 175 ազգերի հետ: Ի՞նչ կապ ունի դա մեր հոգու փրկության հետ: Ի՞նչ օգուտ ունեն այն տարբեր ազգային, բողոքական եկեղեցիները պետության կողմից ճանաչվելուց, եթե իրենց ողջ հոգևորականությամբ ճանաչված չեն Աստծո կողմից: Հռոմի եկեղեցին ունի ավելի քան միլիարդ անդամ աշխարհով մեկ, ունի միլիոնից ավելի մարդիկ տարբեր կրոնական միաբանություններում, չորս հարյուր հազար քահանաներ և չորս հազար հինգ հարյուր եպիսկոպոսներ: Մյուս եկեղեցիներն էլ ունեն միլիոնավոր հետևորդներ և հոգևորականներ: Մինչդեռ դրանցից քանի՞սն են Հիսուս Քրիստոսին ընդունել որպես անձնական Փրկչի և վստահություն ունեն, որ պատկանում են կենդանի Աստծո Եկեղեցուն: Սրա վերաբերյալ հարց է առաջանում. այս միլիարդավոր և միլիոնավոր մարդիկ կարո՞ղ են լինել այն «փոքրիկ հոտը», որի մասին խոսում էր Հիսուս Քրիստոսը, և որին Հայրն ուզում է տալ արքայությունը (Ղուկ.12:32): Արդյո՞ք այդ եկեղեցուն նկատի ուներ Հիսուսը, երբ ասում էր. «Ես էլ քեզ ասում եմ, որ դու Պետրոս ես, և այդ վեմի վրա Իմ եկեղեցին կկառուցեմ» (Մատթ. 16:18): Այս աշխարհի եկեղեցիները կարո՞ղ են լինել Աստծո թագավորությունը, որը ըստ Հիսուսի խոսքերի, այս աշխարհից չէ (Հովհ. 18:36):
Ե՞րբ և որտե՞ղ Հիսուսը Պետրոս առաքյալին նշանակեց որպես եկեղեցու ղեկավար և նույնիսկ պետության ղեկավար: Տերն ասել էր. «Դու Պետրոս ես, (հուն.՝ պետրոս՝ քար) և այդ վեմի (հուն՝ պետրա՝ ժայռ) վրա (ոչ թե՝
«քեզ վրա») Իմ եկեղեցին կկառուցեմ» (Մատթ. 16:18): Եկեղեցին կառուցված չէ փոփոխական մարդու վրա, որին նույն առիթով, երբ նա այլևս չէր խոսում աստվածային ներշնչման տակ, Տերն ասաց. «Հեռացիր Ինձնից, սատանա՛, դու ինձ համար գայթակղություն ես, որովհետև դու ոչ թե Աստծո, այլ մարդկանց բաներն ես մտածում» (Մատթ. 16:23): Կասկած չկա, որ Հիսուսն Ինքն է Վեմը, Անկյունաքարը, որի վրա հիմնված է Եկեղեցին: Դա հենց այն հայտնությունն էր, որ ստացավ Պետրոսը: Փրկիչն Ինքն է
«Եկեղեցու Ղեկավարը»:
Տարբեր երկրներում պապի դեսպանները Աստծո դեսպանները չեն, այլ Վատիկան պետության: Տարբեր եկեղեցիների հոգևորականները արդյո՞ք Աստծո պատգամաբերներն են: Արդյո՞ք նրանք Հիսուս Քրիստոսի առաքյալներն են, թե՞ իրենց եկեղեցու ծառաները: Արդյո՞ք նրանք քարոզում են Աստծո Խոսքը, ինչպես սկզբում էր, թե՞ քարոզում են իրենց հարանվանությունների վարդապետությունները: Հիսուս Քրիստոսը երբևէ ունեցե՞լ է աշխարհիկ հավակնություններ: Երբևէ Նա ցանկացե՞լ է եկեղեցական պետություն կամ պետական եկեղեցի: Պետրոսը կարո՞ղ էր լինել առաջին Հռոմի պապը, թեև բոլոր պատմաբանները միաբան ասում են, որ նա երբեք Հռոմ չի գնացել: